Siew czy sadzenie oraz zmianowanie roślin

Aby uprawiać własne warzywa trzeba je najpierw posiać lub posadzić. Wybór zależy od gatunku a także od czasu jaki jesteśmy w stanie poświęcić roślinom oraz od ilości miejsca, którym dysponujemy. Wiele roślin można zarówno siać jak i sadzić. Liczba odmian dostępnych w formie rozsady jest jednak znacznie mniejsza niż odmian dostępnych pod postacią nasion. Samodzielny siew wprawdzie obniża koszty, ale wymaga wcześniejszego rozpoczęcia uprawy, umiejętności postępowania z nasionami i regularnego pielęgnowania wysiewów.

Zależnie od gatunku nasiona wysiewamy bezpośrednio na miejsce stałe, lub przygotowujemy rozsadę. Gatunki, które są odporne na chłód i źle znoszą rozsadę, to znaczy wszystkie warzywa korzeniowe powinny być wysiewane na miejsce stałe. Wysiew na rozsadniku jest zalecany dla roślin wymagających pikowania do wzmocnienia systemu korzeniowego (np. kapusta, por). Siewu w pojemnikach potrzebują wszystkie rośliny wrażliwe na zimno i mające długi okres od siewu do zbioru. W skrzynkach powinniśmy wysiewać rośliny o drobnych nasionach (pomidor), w doniczkach zaś te o większych (cukinia).

Do dobrego kiełkowania potrzebne jest równomierne rozmieszczenie nasion, dokładne przykrycie ich podłożem, odpowiednia temperatura i wilgotność.

Najłatwiejszy jest siew rzędowy, który pozwala bez trudu regularnie rozmieścić nasiona. Jest to technika najczęściej stosowana w siewie wprost do gruntu.

Duże nasiona, jak fasola, groch czy bób, można wysiewać do dołków po 3-4 w regularnych odstępach. Jest to tzw. siew gniazdowy.

Siew rzutowy można stosować do drobnych nasion na wyrównanej powierzchni podłoża. Nasiona takie wysiewa się z ręki półkolistym ruchem, trzeba trochę wprawy. W ten sposób wysiewa się rośliny na nawóz zielony, niektórzy sieją tak koper.

Zabieg pikowania przeprowadza się, kiedy rośliny w skrzynkach wykiełkowały i maja 3-5 liści, zależnie od gatunku. Siewkom jest już za ciasno i trzeba rozsadzić je w większej rozstawie lub do doniczek. Delikatnie wyjmujemy siewkę od spodu płaskim narzędziem, starając się zachować możliwie jak najwięcej ziemi przy korzeniach. Natychmiast wsadzamy w nowe miejsce, aby uchronić korzenie przed wyschnięciem.

 

pikowane pomidory

Na miejsce stałe sadzi się rozsadę uprawianą w doniczkach po przepikowaniu, lub zakupioną. Aby roślina dobrze się przyjęła warto przed sadzeniem nawilżyć jej bryłę korzeniową. W tym celu wstawia się rośliny w doniczkach na kilka minut do pojemnika z wodą. Młode rośliny są bardzo wrażliwe na suszę, trzeba je regularnie podlewać aż ich system korzeniowy się rozrośnie. Najlepiej sadzić w pochmurny dzień, po deszczu. W słoneczny dzień warto poczekać do wieczora kiedy jest najchłodniej.

Warzywa siane do gruntu	Warzywa uprawiane z rozsady	Warzywa tylko sadzone
Bób, burak ćwikłowy, cebula cykoria, fasola, groch, kalarepa, kukurydza cukrowa, marchew, ogórek, roszponka, rzepa, rzeżucha, rzodkiewka, sałata, szpinak	Brokuł, brukselka, cebula, cukinia, dynia, jarmuż, kalafior, kapusta, melon, papryka, pomidor, por, sałata, seler, szczaw	Czosnek, karczoch, rabarbar, szalotka, truskawka, poziomka, ziemniak

  

Kwiaty siane do gruntu	Kwiaty uprawiane z rozsady
Chaber, dimorfoteka, godecja, groszek pachnący, klarkia, kosmos, łubin, maciejka, mak, nagietek, nasturcja, nemezja, rezeda, ubiorek	Ageratum, begonia, cynia, gazania, goździk, kocanka, lewkonia, lobelia, petunia, malwa, werbena, aksamitka, aster

Zioła siane do gruntu	Zioła  uprawiane z rozsady lub tylko sadzone
Kolendra, trybula, koper, pietruszka naciowa	Bazylia, cebula siedmiolatka, chrzan, cząber, estragon, lubczyk, majeranek, melisa, mięta, rozmaryn, szałwia, szczypiorek, tymianek, wawrzyn

Zmianowanie roślin

Aby zbierać obfite plony nie należy uprawiać warzyw w tym samym miejscu co roku. W każdym roku trzeba zmieniać gatunki, co jest określane jako zmianowanie (płodozmian). Dzięki temu lepiej będą wykorzystane zasoby pokarmowe gleby, a ponadto unika się przenoszenia chorób i szkodników.

Najprostsza metoda to podzielić powierzchnię warzywnika na 3 części:

-w pierwszej części należy zastosować dużą ilość kompostu lub obornika (2 taczki na 10 m²). Miejsce to będzie zarezerwowane dla warzyw o największych wymaganiach pokarmowych: pomidorów, cukinii, dyni, rzepy, bakłażanów, kapusty, porów.

-w drugiej części będą rosły warzywa o mniejszych wymaganiach: marchew, seler, sałata, koper. W pierwszym roku uprawy ogrodu warzywnego tę część użyźnia się jedną taczką kompostu na 10 m².

-w trzeciej części uprawiamy warzywa o najmniejszym zapotrzebowaniu na składniki pokarmowe: rośliny strączkowe, czosnek szalotka, cebula.

Jesienią w następnym roku dużą dawką nawozów organicznych wzbogaca się, na której rosły w tym sezonie warzywa najmniej wymagające. Gatunki z drugiej części zajmą wówczas powierzchnię przeznaczoną dotychczas pod warzywa o największych wymaganiach i w ten sposób zmienia się miejsce uprawy każdego roku.

Drugi sposób to płodozmian, którego cykl powinien wynosić 4-6 lat. Przykładowa kolejność upraw w zmianowaniu na jednym stanowisku powinna wyglądać tak:

liściowe – korzeniowe – owocowe – kwiatowe – motylkowe – uprawa na zielony nawóz – ponownie liściowe

Trzeci sposób to zmianowanie 4-letnie i nawożenie obornikiem na jesieni połowy działki. Na oborniku uprawia się rośliny kapustne oraz pomidory i ogórki. Na trzeciej ćwiartce, w drugim roku po oborniku uprawia się warzywa korzeniowe i cebulowe, a na czwartej warzywa strączkowe. Gdy uprawia się te same rośliny co roku na innej ćwiartce, rośliny kapustne wracają dopiero w piątym roku na to samo miejsce.

Dla przykładu 2 schematy  zależnie od typu działki:

Pomidory i ogórki	Kapustne
Cebula i korzeniowe	Groch, fasola

Kapustne

Pomidory i ogórki

Cebulowe i korzeniowe

Groch fasola