Oceniając stan zewnętrzny najpierw
sadzonek a następnie dorosłych pomidorów jesteśmy w stanie stwierdzić, czego im
brakuje. Oznaki niedoborów, ale też i nadmiarów najczęściej zaobserwujemy na
liściach, w niektórych przypadkach także na owocach. Przyjrzymy się więc
głównym oznakom braku lub nadmiaru składników odżywczych.
Głównymi składnikami odżywczymi są
azot, potas, fosfor. Potem jest wapń, siarka, magnez. Na koniec żelazo, bor,
cynk, miedź, mangan, molibden i chlor.
Brak lub nadmiar azotu
Azot jest jednym z najpotrzebniejszych
przez pomidory pierwiastków. Odpowiada za wzrost i rozwój roślin. Zarówno jego
nadmiar jak i niedobór negatywnie wpływa na pomidory. Najwięcej azotu pomidory potrzebują
we wczesnej fazie rozwoju. Podczas owocowania zapotrzebowanie na azot znacząco
się zmniejsza a zwiększa na fosfor i potas.
Oznaki niedoboru azotu
Jako pierwsze rozjaśniają się i
zwijają dolne liście. Żyły na ich spodniej stronie nabierają niebieskawego a
nawet czerwonego odcienia. Ten sam kolor pojawia się również na łodygach i ogonkach
liściowych. Zauważalne staje się opóźnienie w rozwoju roślin. Nowe liście słabo
rosną, stają się matowe i bladozielone. Występuje przedwczesne kwitnienie,
zawiązuje się małe owoce, co daje plon o niskiej jakości.
brak azotu |
Nadmiar azotu
Pomidory silnie rosną, liście są
duże, soczyste, ciemnozielone. Pędy są potężne. Młode liście zaś są delikatne i
się zwijają. Kwitnienie a następnie owocowanie jest opóźnione. Zbiory są marne.
Powyżej piątego grona, kwiaty zaczynają opadać. Przy równoczesnym braku fosforu
na owocach zaczynają pojawiać się ciemne paski. Nadmiar azotu prowadzi do
upośledzenia wchłaniani żelaza przez rośliny oraz zwiększa podatność pomidorów
na choroby.
Brak lub nadmiar fosforu
Fosfor odgrywa szczególną rolę w
tworzeniu sytemu korzeniowego oraz w plonowaniu
Niedobór fosforu
Rozwój pomidorów jest opóźniony, w
dłuższym czasie następuje wręcz zatrzymanie wzrostu. Łodyga i spodnia strona
liści stają się fioletowe. Liście zwijają się w dół. Młode liście mają mniejszy
kąt nachylenie w stosunku do łodygi. Na pomidorach jest mało kwiatów, owoce
również są małe i bez smaku.
Nadmiar fosforu
Rośliny mają nienaturalnie krótkie
międzywęźla. Młode liście są cienkie, między nerwami rozjaśnione. Krawędzie
liści są przypalone. Dolne liście pokryte są plamami i się zwijają. Zbiory są
słabe.
Brak lub nadmiar potasu
Pomidory uwielbiają potas. Stosując
nawozy warto zwrócić, aby była w nich duża ilość właśnie potasu. Potas
odpowiada za odporność, plonowanie i smak pomidorów, niedobór zwiększa
wrażliwość na choroby, niskie temperatury i bark wilgoci.
Niedobór potasu
Młode liście stają się małe i
ciemne, zwijają się w dół, marszczą się a ich brzegi obumierają. Krawędzie
starych liści przybierają rdzawe zabarwienie. Pojawiają się na nich martwicze
punkty, które się rozszerzają aż cały liść wysycha i się kruszy. Wzrost
pomidora jest spowolniony, pędy są cienki, słabe i kruche. Tworzy się niewielka
ilość kwiatów a owoce dojrzewają nierównomiernie. Na dojrzałych owocach, przy
szypułce tworzą się żółte plamy.
Nadmiar potasu
Rozwój roślin jest zahamowany,
tworzą się długie międzywęźla. Młode liście stają się mniejsze, cieńsze, z
chlorozą pomiędzy nerwami. Krawędzie liści nabierają brązowego odcienia i z
czasem obumierają. Dolne liście pokryte są brązowymi plamami, marszczą się,
więdną, zwijają i w końcu opadają.
Barak lub nadmiar wapnia
Wapń bierze udział we wzroście i
rozwoju pomidorów. Jego brak spowalnia tworzenie systemu korzeniowego.
Niedobór wapnia
Wzrost pomidorów zwalania. Przy
silnym niedoborze wierzchołek może się rozjaśnić i obumrzeć. Młode liście mogą
mieć nieregularny kształt i pojawiają się na nich jasne plamy. Dolne liście są
duże, ciemnozielone. Można zaobserwować opadanie kwiatów i zawiązków. W
przypadku poważnego niedoboru na owocach rozwija się sucha zgnilizna wierzchołkowa.
Nadmiar wapnia.
Na liściach pomidorów występują
jasne palmy o nieregularnych kształtach. Żyły są zielone.
Brak siarki
Siarka odgrywa znaczącą rolę w
procesie oddychania pomidorów, jeśli jest go za mało rośliny usychają.
Zewnętrzne objawy niedoboru siarki są bardzo podobne do objawów niedoboru
azotu. Przy niedoborze siarki roślina zaczyna jednak żółknąć od góry. Dolne
liście się rozjaśniają i nabierają różowego odcienia. Ich żyłki stają się niebieskawo-czerwone.
Pędy stają się zdrewniałe, twarde i kruche.
Niedobór magnezu
Oznaki pojawiają się w czasie
owocowania. Dolne liście żółkną, ich brzegi marszczą się i wysychają.
Brak lub nadmiar żelaza
Niedobór żelaza najczęściej
występuje na glebach wapiennych. Roślin żółkną od łodygi do końcówek młodych
liści. Żyły również się rozjaśniają. Występuje opóźniony wzrost rośliny i
tworzą się małe kwiaty.
Nadmiar żelaza
Zdrowe zielone liście zamierają bez
widocznej przyczyny. Wzrost jest zahamowany i powstaje niewiele kwiatów.
Niedobór boru
Bor wpływa na zdolność zawiązywania
owoców i odporność na choroby.
Pomidory kwitną, ale nie zawiązują
owoców. Wierzchołki roślin są rozjaśnione i poskręcane. Młode liście zwijają
się od czubka po ogonek. Liście stają się kruche, żyłki na nich ciemnieją. Na
owocach mogą pojawić się ciemnobrązowe plamy.
Niedobór cynku
Pierwiastek ten odgrywa znaczącą
rolę przy wzroście i syntezie witamin. Niedobór najczęściej występuje na
glebach piaszczystych, żwirowych i wapiennych.
Młode liście stają się małe, wąskie
i rosną lekko pionowo. Często są pokryte żółtymi lub białymi plamkami. Na
dolnych liściach pojawiają się szaro-brązowe plamy o różnych rozmiarach.
Krawędzie liści skręcają się do góry. Liście z czasem całkowicie wysychają.
Podobne plamy znajdują się na łodygach i ogonkach liściowych.
Niedobór miedzi
Miedź bierze udział w oddychaniu i
w tworzeniu odporności na warunki stresowe.
Liście pomidora słabo wyglądają,
często są wybielone na końcach, skręcone w rurkę. Nowe liście są małe o
niebieskim zabarwieniu. Kwiaty opadają a pędy są słabe.
Niedobór manganu
Występuje rzadko, głównie na
glebach wapiennych i gdy podlewamy twardą wodą.
Liście stają mozaikowe. Zaczynają
się rozjaśniać. Żyły są o niejednorodnym kolorze, ciemniejsze niż przy
niedoborze żelaza. Kwiaty zasychają.brak manganu
Niedobór molibdenu
W pomidorach niezwykle rzadki.
Młode liście zmieniają kolor z
zielonego na nakrapiany. Krawędzie blaszek zwijają się do wewnątrz i
obumierają. Pierwsze dwie pary liści są zawinięte w górę. Żyły nie zmieniają
koloru.
Niedobór chloru
Również rzadki.
Młode liście mają wyraźną chlorozę
pomiędzy nerwami i nieregularny kształt. Na starych liściach pojawia się
brązowy odcień.
Niedobór
|
Jak zaradzić |
Brak
azotu |
Karmić
pomidory nawozem azotowym, np. mocznikiem (1 łyżka na 10 l wody) |
Brak
fosforu |
Dokarmiać
nawozem fosforowym. 1 szklankę superfosfatu zalewamy 1 litrem wrzącej wody i
zostawiamy na 12 godzin. Rozcieńczamy napar w 10 litrach wody i podlewamy po
pół litra pod krzak |
Brak
potasu |
Pół litra
roztworu azotanu potasu pod krzak ( 1 łyżka nawozu na 10 l wody) |
Brak
magnezu |
Oprysk
dolistny z siarczanu magnezu (1 łyżeczka na 10 l wody) |
Brak
cynku |
Oprysk
dolistny roztworem siarczanu cynku (5 g na 10 l wody) |
Brak
molibdenu |
Występuje
bardzo rzadko. Karmimy roztworem molibdenianu amonu (2 g na 10 l wody) |
Brak
wapnia |
Oprysk
roztworem azotanu wapnia (20 g na 10 l wody) |
Brak
boru |
Opryskujemy
szczególnie kwiaty roztworem kwasu borowego (5 g na 10 l wody) |
Brak
siarki |
Oprysk
roztworem siarczanu magnezu (1 g na 10 l wody) |
Brak
żelaza |
Oprysk
roztworem siarczanu żelaza (5 g na 10 l wody) |
Brak
miedzi |
Oprysk
roztworem siarczanu miedzi (1-2 g na 10 l wody) |
Niedobór
manganu |
Oprysk
siarczanem manganu (5 g na 10 l wody) |
Brak
chloru |
Bardzo
rzadki. Oprysk roztworem chlorku potasu (1 łyżeczka na 1 l wody) |
Super, dzięki, zwłaszcza za tabelke.
OdpowiedzUsuńSuper artykuł ! Bardzo pomocny ! Dziękuję : )
OdpowiedzUsuńDziękuję serdecznie za opublikowanie tego zestawienia. Jestem początkująca i to mój pierwszy rok uprawy pomidora od nasiona, do mam nadzieję plonów. Takie kompendium pozwala mi na określenie czego w tym szczególnym roku, może brakować moim podopiecznym.
OdpowiedzUsuńSUPER info , bardzo konkretnie
OdpowiedzUsuńDziękuję! Okazuje się, że moim pomidorom brakuje magnezu. Idę podziałać!
OdpowiedzUsuńProsto,przystępnie i na temat.
OdpowiedzUsuńCenny jest nie tylko opis, ale także załączone zdjęcia. Dla amatorów to idealne źródło informacji.
OdpowiedzUsuńCzy w przypadku podobnych objawów na lisciach ogórka, można stosować te same środki?
Tak. Przy ogórkach warto jeszcze zwrócić uwagę na kształt owoców https://poradyogrodnika.blogspot.com/2020/07/krzywe-owoce-czyli-czego-brakuje-ogorkom.html?m=1
UsuńNie wiedziałem, że hodowla pomidorów jest aż tak skomplikowana.
OdpowiedzUsuńPięknie przedstawione bardzo dobra praca dziękuję o pozdrawiam
OdpowiedzUsuńFantastyczny artykuł, aż pasuje mi go wydrukować i trzymać w segregatorze gdzie mam wszystko odnośnie mojego ogrodu. Wszystko pięknie opisane i do tego zdjęcia. Moim brakuje magnezu tak więc idę temu zaradzić.
OdpowiedzUsuńNiedobory magnezu, to chyba najczęściej pojawiające się niedobory w trakcie sezonu
UsuńWapno i piętka na dużej ilości owoców . Polecam wapno w płynie do oprysków po zauważeniu pierwszych i potem raz na 10 dni. Litrowa butelka przyda się też na drzewka owocowe.
UsuńBardzo dziękuję Autorowi za ten artykuł. Dziś rzadko można trafić na solidny i całościowy opis. Dużo się nauczyłam.
OdpowiedzUsuńPodpisuję się 2 rękoma pod poprzednimi wpisami. Myślę, że właśnie takich artykułów potrzeba amatorom ogrodnictwa, a trudno je znaleźć w tzw. fachowej prasie typu "Działkowiec" i inne.
OdpowiedzUsuńSzczególnie ten rok jest jakiś trudny i inny dla pomidorów. Czułam, że wiele plam jakie w tym roku zauważyłam na moich pomidorach to nie jest zaraza ziemniaczana, ale nigdzie nie znalazłam potwierdzenia moich podejrzeń. Dopiero ten artykuł wszystko mi wyjaśnił. Okazuje się, że 1 roślina ( na około 40 szt posadzonych w gruncie i w donicach ), posadzona w donicy, miała niedobór molibdenu. Inne, braki boru, miedzi i magnezu. Bardzo dziękuję za ten artykuł. Też go sobie zapisałam.
Super artykuł. szkoda, że po sezonie na niego trafiłem :(
OdpowiedzUsuńWitam. Dziękuję za obszerny materiał dotyczący objawów chorobowych na lisciach pomidorow. Uprawiam je amatorsko od ładnych paru lat. Teraz we folii pojawiły się na najstarszych liściach żólte nekrotyczne plamy wypełniające stopniowo całą powierzchnię dolnych liści. Żyłki pozostają zielone. Myslalem że to mozaika pomidora ale teraz jestem pewien że to objaw niedoboru magnezu. Będę musiał stosować oprysk interwencyjny bo podlewanie nawozami wieloskładnikowymi a takie stosuję widocznie nie wystarcza. Mam dobrej jakości zdjęcia tych liści. Czy można je Panu jakoś podesłać do oceny bo chciałbym być pewny swojej diagnozy?
OdpowiedzUsuńJak najbardziej zdjęcia można podesłać na maila tomek.sgc@gmail.com. Obstawiam, że to rzeczywiście niedobory magnezu, bo to częsty problem na starych liściach, ale zobaczymy.
Usuń