Uprawa ogrodu warzywnego - nawożenie gleby

Każdego roku warzywa pobierają z gleby dużą ilość składników pokarmowych. Dlatego niezbędne jest coroczne stosowanie nawozów, aby odtworzyć rezerwy i utrzymać obfite zbiory. Istnieją dwie grupy nawozów: nawozy organiczne (otrzymywane w wyniku rozkładu materiałów organicznych) i nawozy mineralne. Wybór jednych i drugich to sprawa podejścia, ponieważ odpowiednio stosowane oba typy nawozów mają dobroczynne działanie na rośliny. Stosowane w nadmiarze mogą natomiast zaszkodzić roślinom i wodom gruntowym. Ja polecam stosowanie nawozów organicznych.

Nawozy dostarczają rośliną trzech najważniejszych składników pokarmowych:

-azot (N)- sprzyja szybkiemu wzrostowi pędów i liści. Nawozy bogate w związki azotowe dla warzyw w których zjadamy liście: kapusty, rozmaity sałaty, szczaw itp. Azot doskonale rozpuszcza się w wodzie . dlatego nie pozostaje długo w glebie, jest łatwo wypłukiwany do głębszych warstw. Nadmiar azotu wywołuje zbyt bujny wzrost roślin które jednocześnie są wiotkie, słabe, nieodporne na choroby i szkodniki. Mączka rogowa i kostna, guano i suszona krew zawierają duże ilości azotu.

-fosfor (P)- zapewnia harmonijny rozwój pędów oraz kwiatów i owoców. Jest słabo rozpuszczalny w wodzie, bardzo powoli przemieszcza się w glebie i długo pozostaje w jednym miejscu. Potrzebują go wszystkie warzywa, dużo fosforu znajduje się w popiele i guanie.

-potas (K)- jest niezbędny do prawidłowego rozwoju owoców i nasion. Szczególnie dużo potrzebują go warzywa, których częścią jadalną są właśnie te organy. Należ do nich np. pomidory, bakłażany, dynie, cukinie. Bogatym źródłem potasu jest popiół z zielonych liści (np. spalonych odpadów ogrodowych).

Rozróżnia się dwa rodzaje nawożenia gleby:

-nawożenie podstawowe- które jest jednorazowe i identyczne dla wszystkich warzyw. Do tego celu stosuje się nawozy organiczne, które powoli się rozkładają i uwalniają stopniowo składniki pokarmowe. Zawierają one azot, fosfor i potas w zrównoważonych proporcjach. Dodaje się je do gleby jesienią.

-nawożenie pogłówne- czyli kilkakrotne zasilanie roślin w trakcie uprawy. Odpowiada ona potrzebom konkretnych gatunków: więcej azotu dla sałat, więcej potasu dla pomidorów. Stosuje się do tego nawozy mineralne, których składniki są łatwo dostępne dla roślin, w związku z czym są szybko przyswajane.

 

pryzma obornika

Rodzaje obornika:

-obornik krowi- nadaje się na gleby piaszczyste, gleba nim wzbogacona lepiej zatrzymuje wodę. Zawiera: wodę– ok. 77%, substancje organiczne-ok. 20-27%, azot-ok. 0,45-0,7%, fosfor-ok. 0,23-0,87%, potas – 0,5-0,7%, magnez – ok. 0,11-0,27%, sód – ok. 0,1%, wapń – ok. 0,4-0,87%.

-obornik koński- zalecany jest na gleby ciężkie, gliniaste, powoduje szybsze nagrzewanie się gleby i zwiększa jej przewiewność, dobrze sprawdzi się również jako surowiec do ogrzewania podłoża w szklarniach, inspektach i tunelach. Zawiera:  wodę - ok. 71,5%, substancje organiczne - ok. 25,5%, azot - ok. 0,54-0,58%,  fosfor - ok. 0,3%, potas - ok. 0,63-0,9%, wapń - ok. 0,16-0,21%, magnez - ok. 0,14-0,16%,sód - ok. 0,06%.

-obornik kurzy- zawiera bardzo dużo azotu, szybko się nagrzewa, aby uniknąć ryzyka przenawożenia, najlepiej stosować go jako dodatek do kompostu. Zawiera:  wodę – ok. 56%, substancje organiczne – ok. 26%, azot – ok. 2-4%, fosfor – ok. 1,5-2,5%, potas – 1-2%, wapń – 2,4-6,5%, magnez – ok. 0,68-0,7.

-obornik świński- podobnie jak bydlęcy polecany na gleby piaszczyste, jest bardzo bogaty w potas. Zawiera: azot-ok. 0,51%, potas-ok. 0,68%, fosfor-ok. 0,44%, magnez-ok. 0,18%, wapń-ok. 0,44%.

W amatorskich ogrodach warzywnych najlepiej używać obornika przekompostowanego, ponieważ świeży jest nawozem bardzo skoncentrowanym i mocnym. Przekompostowanie obornika jest ważne dlatego, że mocz zwierząt zawiera toksyczny amoniak, który mógłby uszkodzić kiełkujące nasiona, siewki, a nawet korzenie starszych roślin. Dodatkowo mikroorganizmy znajdujące się w oborniku i powodujące jego rozkład zużywają dużo azotu i konkurują o niego z korzeniami roślin, więc zbyt świeży obornik może wówczas nie spełnić prawidłowo swojej funkcji. Aby otrzymać obornik przekompostowany, należy go złożyć na pryzmie na około 12 miesięcy.

Zalecenia dotyczące nawożenia obornikiem warzyw

1 rok po oborniku	2 rok po oborniku	3 rok po oborniku
Kapusta biała, czerwona, włoska, kalafior, brokuł, ogórek, cukinia, dynia, pomidor (odmiany karłowe), ziemniaki (wczesne), seler	Cebula, czosnek, por, marchew (późna), pietruszka, burak ćwikłowy, pomidor, ziemniaki, papryka, bakłażan, melon, rzodkiew, brukselka	Groch, fasola, bób, marchew (wczesna), koper, sałaty, szpinak, rzodkiewka, kalarepa

poplon rzepak

 Aby wzbogacić glebę możemy również używać nawozów zielonych, które wzbogacają glebę w próchnicę i składniki pokarmowe. Rośliny te wysiewa się w wolnych miejscach po zebranych warzywach. Nie dopuszczają one do rozwoju chwastów i chronią glebę przed erozją. Jesienią lub następnej wiosny trzeba je przekopać. Niekiedy wymagają wcześniejszego rozdrobnienia np. kosiarką do trawników. Niektóre rośliny na nawóz zielony, jak rzepak czy gorczyca, poprawiają  napowietrzenie gleby dzięki bardzo rozłożystym korzeniom. Inne, tak jak rośliny strączkowe, łubin, koniczyna biała i czerwona, wyka i lucerna maja zdolność wiązania w znajdującego się w powietrzu azotu. Gromadzą go w brodawkach korzeniowych. Po obumarciu wzbogacają glebę w związki azotowe.