Zakładanie ogrodu warzywnego

Można bardzo dobrze urządzić ogród warzywny na powierzchni 80-100 m². Większy udaje się utrzymać wówczas, gdy znajduje się on przy domu. Ten idealny areał warzywnika na działce za miastem pozwala na wprowadzenie znacznej różnorodności gatunków i rozłożenie zbiorów na cały rok. Praca w takim ogrodzie będzie zabierała zaledwie pół dnia raz na tydzień wiosną (od marca do maja) i jeden weekend w miesiącu jesienią. Jeśli ktoś ma więcej czasu i marzy o tym by raczyć się dobrymi, Świeżymi warzywami przez cały sezon, powinien przeznaczyć 50 m² warzywnika na osobę (200 m² dla 4-osobowej rodziny). Wiosną i jesienią trzeba przewidzieć jednak trochę więcej czasu na pracę w ogrodzie w tygodniu. Jeśli chce się wyżywić całą rodzinę przez większą część roku, a do tego zrobić domowe przetwory, należy przeznaczyć 80 m² na osobę, bądź 350 m² na 4-osobową rodzinę. Taki warzywnik będzie oczywiście wymagał więcej uwagi.

Najbardziej odpowiednie dla warzyw jest
miejsce osłonięte i dobrze nasłonecznione. Teren powinien być możliwie jak najbardziej płaski, dzięki czemu woda deszczowa i z podlewania będzie wsiąkała w glebę, a nie spływała. Należy unikać obecności drzew, z wyjątkiem obrzeży i strony północnej. W miarę możliwości warzywnik należy ulokować za domem, nie zaś od ulicy, aby chronić go przed zanieczyszczeniami. Jeśli jest to niemożliwe trzeba zasadzić żywopłot, gęsty u podstawy i dość wysoki (ok. 2 m), który odgrodzi warzywnik od ulicy. Nie należy wierzyć, że ogród na wsi jest bezpieczny od zanieczyszczeń. Jeśli wokół znajdują się pola uprawne, trzeba pamiętać, że używane na nich środki ochrony roślin przekraczają miedze niesione wiatrem. Aby się przed tym uchronić, trzeba od strony najczęściej wiejących wiatrów obsadzić brzegi ogrodu gęstym żywopłotem. Większość warzyw ma duże zapotrzebowanie na wodę. Dlatego warzywnik powinien być położony obok źródła wody (przy kranie, pompie, studni, zbiorniku na deszczówkę), co ułatwi podlewanie wiosną i latem. W innym przypadku należy dysponować wężem ogrodowym.

Znajomość typu gleby pozwala określić jakie gatunki najlepiej na niej się sprawdzą. Przede wszystkim należy określić czy gleba jest ciężka, czy lekka. Jeśli ziemia przykleja się do narzędzi, a po każdym deszczu teren przekształca się w bajoro, oznacza to, że gleba jest ciężka. Wiosną powoli się ogrzewa, a latem, gdy jest sucho staje się bardzo twarda. Jest ona żyzna, ponieważ bardzo dobrze zatrzymuje wodę i składniki pokarmowe. Można ją poprawić dodając kompostu, obornika lub torfu. Dzięki temu stanie się luźniejsza i do korzeni będzie docierać więcej powietrza.  Jeśli natomiast gleba jest lekka, jej uprawa stanowi przyjemność o każdej porze roku. Szpadel prawie sam się zagłębia i przekopywanie nie sprawia kłopotu. Woda szybko wsiąka i powierzchnia obsycha. Wiosną lekka gleba wcześnie się nagrzewa, ale latem rośliny mogą cierpieć w trakcie suszy. Warzywnik powinien być funkcjonalny, ponieważ często w nim przebywamy. Dostęp do niego powinien być więc łatwy i wygodny. Po wyznaczeniu ogólnego zarysu i określeniu wielkości przystępujemy do pracy- jesienią na glebach ciężkich i zwartych, wiosną na glebach lekkich. Rozpoczynamy od głębokiego przekopania gleby pod warzywa, usuwamy kamienie, korzenie i chwasty. 
Najlepiej kopać równolegle do krótszego boku terenu. Szpadel zagłębiamy pionowo na całą długość sztychu, podnosimy i przewracamy wybraną ziemię. W trakcie kopania cofamy się, by nie zadeptywać części właśnie przekopanej. Można także wrzucić ziemię z pierwszej bruzdy do taczki, ziemię z drugiego rzędu przesypuje się w bruzdę. W ten sposób postępujemy aż do ostatniego rzędu, który wypełniamy ziemią z taczki. Jeśli powierzchnia do przekopania jest duża, warto użyć sprzętu mechanicznego.

Następnie przechodzimy do wytyczenia „szlaków komunikacyjnych”. Główne ścieżki powinny pozwalać na swobodne poruszanie i przejeżdżanie narzędzi : taczek, mechanicznego kultywatora. Wytyczamy je możliwie najbardziej zbliżone do linii prostej, szerokości co najmniej 80 cm. Idealnym rozwiązaniem jest jedna ścieżka centralna i jedna boczna, dzięki czemu całość terenu znajduje się w zasięgu narzędzi (np. gracy). Można zaplanować również ścieżki trawiaste (szerokość w zależności od rozmiaru kosiarki), tutaj konieczne jest obrzeżenie grządek, aby trawa nie wchodziła między warzywa. Co dwa rzędy należy przewidzieć ścieżkę szerokości 30 cm, aby ułatwić poruszanie się między warzywami podczas zbiorów. Oczywiście rozmieszczenie ścieżek może zmieniać się co roku.

Podczas zakładania ogrodu najlepiej jest użyźnić całą powierzchnię gleby. Na 10 m² stosuje się 1-2 taczki kompostu lub obornika bądź też wieloskładnikowy nawóz mineralny, przestrzegając dawki zalecanej na opakowaniu. Osobiście polecam stosować środki naturalne. Obornik należy przekopać z glebą, natomiast kompost i nawóz mineralny rozsypuje się na powierzchni i lekko przykrywa ziemią, używając do tego celu motyki. Jeśli glebę przygotowujemy jesienią, podczas zimy może ulec ona zbiciu. Wiosną wystarczy je tylko lekko wzruszyć motyką lub pazurkami, a następnie wyrównać grabiami. Zakładając warzywnik na wiosnę, należy użyć raczej kompostu. Obornik może być stosowany wówczas, gdy jest dobrze rozłożony.