Hartowanie rozsady

Rozsadę wyprodukowaną pod szkłem należy przygotować do przejścia z cieplarnianego środowiska do surowego środowiska na polu czy nieogrzewanej szklarni. Zahartowanie rozsady można uzyskać stosując równocześnie kilka sposobów, a mianowicie:

-stopniowe obniżanie temperatury

-zmniejszanie lub wstrzymanie podlewania

-przepikowanie siewek do ziemi ubogiej w składniki pokarmowe, przy czym już samo przepikowanie wpływa hartująco na roślinę

Obniżenie temperatury zmniejsza lub wręcz hamuje tempo wzrostu, wywołując w roślinach wiele zmian, dzięki czemu stają się one odporniejsze na przymrozki czy suszę. Dla przykładu hartowana kapusta potrafi wytrzymać temperaturę do -8^oC, rośliny niehartowane w takich warunkach giną. Podobnie działa na rośliny zmniejszenie wilgotności podłoża. Wiele roślin dwuletnich jak kapusta, kalarepa, kalafior, które pod wpływem chłodu jarowizują się, wybijając przedwcześnie w pędy kwiatostanowe, należy hartować suszą zamiast chłodem.

Hartowanie rozsady chłodem przeprowadza się zwykle przez stopniowe coraz dłuższe wietrzenie inspektu za dnia, zostawiając później okna podniesione i na noc, a na 3- 5dni przed sadzeniem, zdejmując okna w ogóle. Temperaturę w szklarni można obniżyć również przez coraz mocniejsze wietrzenie. Rozsadę można stopniowo wynosić na zewnątrz, uważając przede wszystkim aby słońce nie poparzyło roślin.

Temperaturę należy obniżać stopniowo. Rośliny stosunkowo szybko nabierają odporności na niskie temperatury, wystarczy kilka dni aby efekt był widoczny. Nadmierne przedłużanie okresu hartowania może wywołać wynik niepożądany. Długi okres za niskiej temperatury u pomidorów wywołuje wykształcenie się u rozsady cienkich, twardych, zdrewniałych łodyg. Taka rozsada może wykształcić na pierwszym gronie zniekształcone owoce.

Siewki rosnące w ziemi bogatej w składniki pokarmowe, zwłaszcza w azot, przesadzone do ziemi ubogiej, zwalniają tempo wzrostu, nabywając również większej odporności na przymrozki. Samo przesadzenie połączone z mniejszym lub większym uszkodzeniem korzeni, działa hartująco.

Podczas hartowania zachodzą w roślinach zmiany morfologiczne, anatomiczne, a przede wszystkim zmiany w chemicznych procesach zachodzących w roślinie. Wszystkie metody hartowania hamują wzrost, dlatego hartowane rośliny są mniejsze od niehartowanych. Rośliny hartowane są ciemniejsze. U roślin kapustnych zwiększa się podczas hartowania warstwa nalotu woskowego na liściach, który chroni rośliny po posadzeniu przed nadmierną transpiracją. Bardzo charakterystyczną cecha hartowania roślin niską temperaturą, jest nabieranie przez nie czerwonego zabarwienia. Liście roślin zahartowanych są grubsze, twardsze i bardziej skórzaste, w przeciwieństwie do delikatnych liści roślin niehartowanych.

Najbardziej istotne w związku z odpornością na mrozy są zmiany chemiczne zachodzące w tkankach roślin. W wyniku zwiększenia się ilości związków osmotycznie czynnych obniża się temperatura zamarzania soku komórkowego , co wywiera dodatni wpływ na wytrzymałość tkanek na mróz. Duże znaczenie ma również zachodząca u hartowanych roślin zmiana o charakterze fizjologicznym, a mianowicie zmniejszenie się transpiracji. Ponieważ roślina zahartowana jest mniejsza i ma mniej liści, transpiruje już z tego powodu znacznie mniej wody niż roślina niezahartowana.