Jakie szkodniki i choroby mogą pojawić się w ogrodzie w kwietniu

 Kwietniowa pogoda ostatnimi laty ma to do siebie, że nie rozpieszcza. Jednak w końcu przychodzą takie dni, że robi się cieplej i przyroda wokół w mgnieniu oka budzi się do życia. Niestety aktywne stają się również szkodniki i choroby. Na co powinniśmy uważać w ogrodzie na początku wiosny.

Na początek sad. Już za chwilę drzewa i krzewy owocowe zaczną kwitnąć. Pąki liściowe, kwiatowe, i młode listki to nie lada rarytas dla m.in. takich szkodników jak:

Niestrzęp głogowiec. Szkodnik poraża przede wszystkim jabłonie i śliwy, rzadziej grusze a tylko sporadycznie wiśnie i czereśnie. Gąsienice zimują na drzewach w zaschniętych liściach przyczepionych do gałęzi nitką przędzy. Wiosną gąsienice opuszczają swoje gniazda i zaczynają żerować na pąkach młodych liściach a później i na liściach wyrośniętych. Podstawą zwalczania jest zapobieganie (w myśl zasady "lepiej zapobiegać niż leczyć"), czyli zbieranie i niszczenie wiszących na drzewach gniazd. Najlepiej robić to w okresie zimowych, kiedy wiszące, zaschnięte liście są znakomicie widoczne.

Niestrzęp głogowiec 

Brudnica nieparka. Najsilniej poraża jabłonie i śliwy. Gąsienice wylęgają się w kwietniu i zerują na młodych liściach. Co gorsza, mogą być przenoszone przez wiatr nawet na znaczne odległości, więc dość łatwo potrafią zaatakować sąsiednie drzewa. Podstawa zwalczania jest usuwanie zimą złóż jaj brudnicy. Należy ich szukać na pniach drzew. Mają postać owalnych poduszeczek, należy je z pnia zeskrobać i zniszczyć.

Brudnica nieparka

Tutkarze. Jeśli na pąkach jabłoni zauważymy dziurki to znak, że żerował tam tutkarz bachusek. Tutkarze to cała gama chrząszczy o charakterystycznym aparacie gębowym, które żerują na wielu uprawach sadowniczych, nie tylko jabłoniach. Można je spotkać również na śliwach (tutkarz śliwowiec) oraz truskawkach. Tutaj szkodnik (tutkarz truskawkowiec) robi dziurki w liściach, ale, co gorsza, podcina ogonki łodyg pod młodymi kwiatostanami, które zasychają i zwisają. W takim przypadku z owocami można się pożegnać. Przy dużym nasileniu szkodnika pozostają opryski chemiczne.

Tutkarz bachusek

Tutkarz truskawkowiec

Kwieciak jabłkowiec i gruszowiec. Szkodnik groźny, bo wiosną niewidoczny. Samice tych chrząszczy składają jaja do wnętrza pąków. Z jaj wylęgają się larwy, które od środka zjadają i niszczą pąki kwiatowe. O ataku szkodnika dowiadujemy się kiedy pąki na drzewach zaczynają zasychać i zamierać. Aby zapobiegać występowaniu szkodnika, warto przez cały sezon zakładać na pniach opaski z papieru falistego lub tektury. Po wyjściu z pąków przepoczwarzone osobniki szukają schronienia w spękaniach kory. Pod założonym papierem falistym będą miały idealne legowisko. Przez cały sezon opaski regularnie zbieramy, palimy i zakładamy nowe.

Kwieciak jabłkowiec

Kuprówka rudnica. Żeruje na jabłoniach, gruszach i śliwach. Wiosną gąsienice niszczą młode liści a później i liście wyrośnięte. Podobnie jak w przypadku niestrzępa głogowca, gąsienice zimują w gniazdach utworzonych z zaschniętych liści wiszących na drzewie. W jednym gnieździe może zimować aż 200 szkodników. Więc z pozoru niewinnie wyglądający zlepek zasuszonych liści może być siedliskiem mnóstwa gąsienic. Oczywiście podstawą zwalczania jest niszczenie tych gniazd, najlepiej w okresie bezlistnym kiedy są znakomicie widoczne.

Kuprówka rudnica

Pierścienica nadrzewka. Szkodnik atakuje jabłonie i śliwy. Gąsienice wylęgają się wiosną, żerują tylko nocą i niszczą pąki, młode liści i liście wyrośnięte. W zapobieganiu znów pomaga niszczenie złóż jaj. A są one dość charakterystyczne, to szare pierścienie (stąd nazwa szkodnika) umiejscowione na gałązkach jednorocznych i dwuletnich. Najlepiej wycinać całe gałązki ze złożami jaj podczas zimowego cięcia w sadzie.

Pierścienica nadrzewka

Sporo tych szkodników, ale oprócz owadów, które chcą podgryzać nasze drzewka, mogą również wystąpić dwie dość groźne choroby.

Parch jabłoni i gruszy. Na liściach pojawiają się oliwkowobrunatne plamy, które z czasem się zlewają, a porażone liście opadają. Rozwojowi grzyba sprzyja wilgotna i ciepła wiosna, podczas której zarodniki grzybów łatwo się rozsiewają. Zapobiegawczo działają opryski preparatami miedziowymi (np. Miedzian). Opryski należy powtarzać co 7-14 dni. Opadłe, porażone liście należy zebrać i spalić.

Parch

Brunatna zgnilizna drzew pestkowych. Bardzo groźna choroba szczególnie wiśni, ale atakuje również śliwy, czereśnie i morele. Do zakażenia dochodzi, kiedy kwiaty wiśni są już w pełni rozwinięte. Zarodniki grzyba wnikają do kwiatu,  po czym grzybnia przerasta do gałązek. Powoduje zasychanie i zamieranie kwiatów, a nawet całych pędów wiśni. Jednym z głównych sposobów zapobiegania jest zbieranie zimą wiszących na drzewach zasuszonych owoców tzw. mumii, które są siedliskiem choroby. W czasie sezonu powinno się również na bieżąco zbierać spod drzew opadłe owoce. Jako że do zakażenia dochodzi podczas kwitnienia, to warto również opryskiwać drzewa pestkowe preparatami miedziowymi tuż przed kwitnieniem. Jeśli chodzi o wiśnie, to są odmiany mniej i bardziej podatne na chorobę. Bardzo podatna jest zwłaszcza odmiana Łutówka, bardzo popularna i często goszcząca w przydomowych sadach.

Brunatna zgnilizna drzew pestkowych

W warzywniku dopiero zaczynamy siewy i sadzenie warzyw, to i szkodników jest tu na razie niewiele. Oto dwa, na które należy zwrócić uwagę.

Bielinek kapustnik. Z poczwarek w kwietniu wylatują motyle, które składają jaja na chwastach z rodziny krzyżowych np. na taszniku pospolitym. Dopiero z tych jaj wylegną się gąsienice, które latem złożą jaja na warzywach kapustnych. Dlatego ważne jest niszczenie młodych chwastów, aby bielinki nie miały gdzie złożyć jaj a gąsienice gdzie wiosną żerować.

Bielinek kapustnik

Śmietka kapuściana. W kwietniu wylatują muchy, które składają jaja przy szyjce korzeniowej młodej rozsady warzyw kapustnych, a także przy chwastach znów z rodziny krzyżowych. Z jaj wylęgają się larwy, które żerują w korzeniach. Młode rośliny żółkną, więdną i zamierają. Znów podstawą wiosennego zwalczania jest niszczenie chwastów. Po posadzeniu warzyw kapustnych warto okryć jej siatką o drobnych oczkach. Dobrym sposobem jest również wykładanie gleby wokół roślin tekturowymi kołpakami.

Śmietka kapuściana

Podsumowując, spacerując bądź pracując wiosną w sadzie, baczną uwagę powinniśmy zwrócić na pąki i młode liście, czy nie żerują tam szkodniki. W warzywniku zaś warto rozprawić się z młodymi chwastami.

Użyte grafiki pochodzą z książek: "Atlas szkodników i chorób roślin sądowniczych" pod redakcją B. Nagy'ego oraz "Atlas chorób i szkodników roślin warzywnych" autorstwa A. Studziński, F. Kagan, Z. Sosna.