Dlaczego przechowywane warzywa gniją, czyli o chorobach przechowalniczych

 

Wykopane i zebrane warzywa można w piwnicach, przechowalniach i kopcach przechowywać aż do wiosny. Jednak często okazuje się, że takie warzywa zaczynają się szybko psuć i gnić, dodatkowo, bardzo często nawet pojedynczy chory egzemplarz bardzo szybko poraża sąsiednie warzywa. Krótkie i słabe przechowywanie warzyw może być spowodowane przez tzw. choroby przechowalnicze.

Warzywa korzeniowe

Bakteryjna zgnilizna śluzowa buraka. Choroba może być spowodowana przez bakterie. Objawy występują w dolnej części korzenia  i początkowo są to szarobrunatne i szarosiwe plamy. Porażona tkanka roślinna marszczy się, ciemnieje i gnije. Dodatkowo z tej pomarszczonej tkanki zaczynają się wydzielać krople śluzu, w których znajdują się bakterie. Korzenie porażone zostają już na grządkach, a w przechowalniach procesy gnilne postępują dalej i korzenie gniją całkowicie.

Bakteryjna zgnilizna śluzowa buraka

Szara pleśń jest bardzo często przyczyną gnicia korzeni marchwi, buraków i selerów. Korzenie więdną, a ich skórka zaczyna brunatnieć. Zaatakowane części zaczyna pokrywać początkowo białawy, później stopniowy ciemniejący, puszysty nalot. W tym nalocie są zarodniki mogące zakażać sąsiednie korzenie.

Szara pleśń

Podobne objawy na marchwi, burakach, selerze oraz pietruszce daje zgnilizna twardzikowa. Grzyb atakuje przywiędnięte, osłabione tkanki. Co ciekawe grzyb wniknąwszy do tkanek, zabija komórki roślin trującymi substancjami. W miejscu porażenia pojawia się biały, puszysty nalot, wśród którego są widoczne ciemne i czarne grudki. Tkanka pod takim nalotem staje się wodnista i gnije. Przy okazji wydziela nieprzyjemny zapach. Zakażony pojedynczy korzeń poraża korzenie sąsiednie i powoduje powstawanie gnijących gniazd w składowanych warzywach.

Zgnilizna twardzikowa

Ziemniak

Do najczęstszych i najbardziej niebezpiecznych chorób przechowalniczych ziemniaków należy mokra zgnilizna bulw ziemniaka. Pojawia się jeszcze na grządce w postaci drobnych, wypukłych plamek, które szybko się powiększają. Tkanka w obrębie plam mięknie, gnije i przekształca się w śluzowatą cuchnącą, żółtawą ciecz. Choroba wywoływana jest przez bakterie. Jej rozwojowi sprzyja wysoka wilgotność i wysoka temperatura w przechowalniach, kopcach, a także uszkodzenie bulw przy zbiorach czy porażenie przez zarazę ziemniaczaną.

Mokra zgnilizna ziemniaka

Porażenie ziemniaków przez zarazę i uszkodzenie przy zbiorach sprzyja także występowaniu suchej zgnilizny bulw ziemniaka. Na bulwach w miejscu ran tworzą się ciemne plamki, pod którymi miąższ mięknie. Skórka zapada się i marszczy. Powierzchnia chorej bulwy pokrywa się białymi i różowymi skupiskami zarodników. W suchych warunkach miąższ twardniej lub przekształca się w proszkowatą masę. W wilgotnych zaś gnije.

Sucha zgnilizna ziemniaka

Dość charakterystyczne objawy daje bakterioza pierścieniowa ziemniaka. Objawy tej choroby są z zewnątrz niewidoczne, dopiero po przekrojeniu bulw widać zbrunatniałe pierścienie wiązek naczyniowych. Po ściśnięciu połówki bulwy z wiązek wypływa kremowy lub szarawy śluz.

Bakterioza pierścieniowa ziemniaka

Cebula

Szara pleśń należy także do najgroźniejszych chorób przechowalniczych cebuli. Zakażenie następuje jeszcze na grządce. Szyjka cebuli gnije, tkanka brunatnieje i mięknie. Porażone części są oczywiście pokryte szarym nalotem. Stopniowo gniją głębiej porażone łuski, pomiędzy którymi powstają czarne i twarde gruzełki.

Szara pleśń cebuli

Objawem zaatakowani cebuli przez mokrą zgniliznę są ciemne plamy. Tkanki w miejscu porażenia miękną i ulegają rozkładowi. Cebule często pękają, gniją, po czym zamieniają się w cuchnącą śluzowatą maź. W przechowalniach choroba rozwija się gniazdowo, kiedy chore cebule zakażają sąsiednie. Rozwojowi sprzyja wysoka temperatura i wysoka wilgotność w przechowalni.

Mokra zgnilizna cebuli

Rozwojowi suchej zgnilizny  sprzyja uszkodzenie cebuli przy zbiorach, uszkodzenie przez owady, przemarznięcie, a także przenawożenie azotem. Najczęściej w okolicach szyjki lub w miejscu uszkodzenia tkanka się marszczy i pokrywa niebieskim, lub szarozielonym nalotem. Gnijące cebule wydzielają stęchły zapach. Postępom choroby znów sprzyja wysoka wilgotność w przechowalniach.

Sucha zgnilizna cebuli

Kapusta

Typową chorobą przechowalniczą kapusty jest szara pleśń. Powierzchnia porażonej kapusty pokrywa się szarym, puszystym nalotem. Porażone liście śluzowacieją i gniją. Rozwojowi grzyba sprzyja wysoka wilgotność i temperatura. 

Szara pleśń kapusty

Główki kapusty mogą zostać także zaatakowane przez zgniliznę twardzikową. Choroba atakuje kapustę jeszcze na grządce, zwłaszcza podczas długotrwałej, deszczowej pogody. Po zebraniu główek rozwija się dalej w przechowalniach. Początkowo gniją dolne liście, śluzowacieją i pokrywają się białawy, watowatym nalotem. Z czasem choroba atakuje liście położone głębiej i powoduje duże straty.

Zgnilizna twardzikowa kapusty

W zapobieganiu wymienionym chorobom najważniejsza jest profilaktyka. Należy przeznaczać do przechowywania tylko zdrowe, nieuszkodzone warzywa. W piwnicach i przechowalniach dbać o prawidłową temperaturę i wilgotność. Często sprawdzać stan przechowywanych warzyw i natychmiast wyrzucać te egzemplarze okazujące oznaki psucia i gnicia.