Jak uprawiać seler od siewu do zbioru

 

Seler można nazwać warzywem dla cierpliwych. Wysiewa się go bardzo wcześnie, produkcja rozsady trwa długo, sadzi się go późno i rośnie powoli tak, że na efekty naszej pracy trzeba czekać do końca sezonu. A to i tak pod warunkiem, że jego uprawa będzie przebiegać prawidłowo. Na co więc zwrócić uwagę.

1. Termin siewu. Seler uprawia się z rozsady. W naszym klimacie sezon jest zbyt krótki, aby dało się seler uprawiać, wysiewając go wprost do gruntu. Ten początkowy etap rozwoju trzeba po prostu przyspieszyć, wysiewając nasiona i produkując rozsadę w pomieszczeniu. Kiedy siać seler? Wystarczy zapamiętać dwie rzeczy:

• seler sadzi się do gruntu po ostatnich przymrozkach, czyli po połowie maja
• czas produkcji rozsady selera, czyli od wysiania do posadzenia na miejsce stałe zajmuje około od 60 do 80 dni

Przyjmując nawet kilkudniowy zapas, wychodzi więc na to, że optymalny termin siewu to od połowy lutego do połowy marca. Warto przy tym pamiętać, że seler wschodzi bardzo powoli, nawet 3 tygodnie. Termin siewu to jeszcze zima, krótki dzień i mało słońca, więc produkując rozsadę własnoręcznie, warto pomyśleć o dodatkowym doświetlaniu młodych roślin. Zobacz również Co wysiewać na rozsadę w lutym

2 Siew. Aby wschody selera przyspieszyć, można nasiona przed siewem podkiełkować, np. umieszczając je na mokrym papierowym ręczniku. Nasion w miarę możliwości sieje się nie za gęsto, a po wysianiu nie wymagają przykrywania ziemią. Leżące na powierzchni gleby nasiona często zraszamy, aby nie doszło do ich przesuszenia. Do chwili wzejścia warto utrzymywać dość wysoką temperaturę 22-24 stopnie Celsjusza, jednak kiedy już rośliny powschodzą, temperaturę się obniża do 14-18 stopni w dzień i 11-14 w nocy (można na noc przykręcać ogrzewanie w pomieszczeniu, gdzie stoją rośliny). Młode rośliny najlepiej umieścić na oknie z południową wystawą, tak, aby docierało do nich jak najwięcej słońca, choć potrzebne może być, tak jak wspomniałem, doświetlanie. Zobacz również Ile nasion warzyw potrzebujesz. Tabela

3. Pikowanie. Kiedy siewki będą miały 2-3 liście właściwe przystępujemy do kolejnej ważnej czynności — pikowania. Młode siewki selera pikuje się w do wspólnego pojemnika rozstawie 5 × 5 cm, ale lepiej od razu popikować do osobnych doniczek. Podczas pikowania nie należy sadzić siewek zbyt głęboko, węzeł krzewienia się siewki powinien znaleźć się na równym poziomie z powierzchnią gruntu. Nie należy zbytnio skracać korzeni selera. Pikowanie jest bardzo istotne. Pikowana rozsada selera jest silniejsza, bardziej wyrównana, ma lepiej rozwinięty system korzeniowy, lepiej się przyjmuje po posadzeniu i ma mniejszą skłonność do zakwitania.

4. Stanowisko. Seler najlepiej udaje się na glebie średniej, dostatecznie wilgotnej, ale nie podmokłej, o dużej zawartości próchnicy. Można go uprawiać w pierwszym roku po oborniku, choć obornik najlepiej przekopać na stanowisku na jesień. Na wiosnę pod seler można nawieźć ziemię kompostem. Dobrym przedplonem dla selera są warzywa strączkowe (bób, fasola, groch) a nieodpowiednim inne warzywa korzeniowe jak marchew i pietruszka. Selery lubią towarzystwo pomidorów, fasoli, szpinaku, ogórków, sałaty i porów. Zobacz również Tabelę zmianowania warzyw

5. Termin sadzenia. Seler sadzi się po 15 maja, kiedy ryzyko przymrozków jest już niewielkie a gleba dobrze ogrzana. Przechłodzenie młodych roślin po posadzeniu prowadzi często do wybijania selera w pędy kwiatostanowe. Kiedy maj jest chłodny, to warto sadzenie o kilka dni opóźnić.

6. Sadzenie. Przed sadzeniem należy rozsadę minimum 10 dni zahartować. Seler sadzi się na taką samą głębokość, na jaką rósł uprzednio, np. w doniczce. Posadzenie głębiej może skutkować niewytworzeniem się prawidłowego zgrubienia korzenia selera. Podczas sadzenia należy uważać, aby korzenie nie podwinęły się do góry, bo znacznie opóźnia to przyjęcia się selera i powoduje słaby wzrost. Dlatego, aby podczas sadzenia korzenie nie były luźne warto wieczorem w dzień poprzedzający sadzenie rozsadę obficie podlać, aby ziemia dobrze trzymał się bryły korzeniowej. Rozsadę sadzi się do gleby wilgotnej w dzień pochmurny lub w godzinach popołudniowych. Seler silnie się korzeni więc optymalna rozstawa roślin to 50 × 40 cm. Zobacz także Jak głęboko sadzić rozsadę warzyw

7. Pielęgnacja. Najważniejsze zabiegi pielęgnacyjne to spulchnianie gleby i podlewanie. Seler rośnie bardzo powoli, więc warto przez kilka tygodni po posadzeniu dbać, aby nie doszło do zachwaszczenia, aby chwasty, nie zagłuszyły młodego selera. Przy usuwaniu chwastów należy uważać, aby nie obsypywać ziemią selera. Przykrycie wierzchołków roślin hamuje ich wzrost i znów wpływa na nieprawidłowe wykształcenie się korzenia spichrzowego. Nie po to sadziliśmy niezbyt głęboko, aby później seler zasypywać. Seler to warzywo o bardzo dużym zapotrzebowaniu na wodę, dlatego bardzo istotne jest podlewanie, szczególnie w miesiącach letnich (lipcu, sierpniu) oraz we wrześniu. Szacuje się, że jednorazowo należy podlewać 20-25 litrami wody na 1 metr kwadratowy. Nie należy podlewać po  liściach, tylko pod korzeń. Przydatne w uprawie selera mogą być linie kroplujące.

septorioza

8. Choroby. Nie należy podlewać po liściach, bo zwiększa to ryzyko porażenia roślin przez choroby zwłaszcza septoriozę selera. Choroba objawia się żółknącymi i rdzawymi plamami na liściach. Opanowane rośliny słabo rosną i wykształcają małe korzenie. Aby zapobiegać chorobie, zaleca się przed sadzenie opryskiwać rozsadę preparatami miedziowymi (np. Miedzianem), a w sezonie nie zaszkodzą profilaktyczne opryski wyciągiem ze skrzypu. Choroba lubi pogodę wilgotną i chłodną, dlatego przy takiej aurze częściej sprawdzajmy liście selera.

9. Jak dbać o korzeń. Seler rośnie bardzo powoli i największy przyrost korzenia odbywa sie dopiero we wrześniu i październiku. Wynika to z tego, że seler ma długi okres wegetacji, ale również z tego, że optymalna temperatura uprawy to 17-18 stopni Celsjusza. A takie warunki, takie temperatury, pojawiają się właśnie jesienią. Często w lipcu i sierpniu korzeń nie wygląda jeszcze okazale, bo największy wzrost jeszcze przed nim, ale w tym okresie warto korzeniowi we wzroście pomóc. W tym celu korzeń selera częściowo się odkrywa. Najpierw obrywa się dolne, leżące na ziemi liście, a potem odgarnia ziemię z górnej części korzenia, przy okazji obrywa się drobne, boczne korzonki, które są tam zbędne. W miejscu odkrycia i usunięcia korzonków korzeń spichrzowy będzie przyrastał na grubość. Zobacz również Co robić, aby korzeń selera urósł duży.

10. Zbiór. Selery zostawia się w ziemi tak długo jak na to pozwala pogoda (pamiętajmy, że jesienią one ciągle rosną). Do wykopywania przystępuje się, kiedy w październiku zapowiadane są większe przymrozki. Korzenie selera przechowuje się znacznie trudniej niż korzenie marchwi, czy pietruszki, dlatego do przechowywania wybiera się korzenie zdrowe, nieuszkodzone i nieprzemarznięte. Seler najlepiej wykopywać widłami o szerokich zębach, wtedy o uszkodzenie jest znacznie trudniej, niż przy użyciu szpadla. W miejscu skaleczenia seler łatwo gnije. Zaraz po wykopaniu obrywa się liście (można je zamrozić i wykorzystać w kuchni), pozostawia się 3-4 liście sercowe, co sprawia, że korzeń nie będzie w tym miejscu gnił. Natomiast korzonki boczne skraca się do kilku centymetrów. Seler można przechowywać w chłodnej i wilgotnej piwnicy w temperaturze dodatniej  (od 0 do +2 stopni Celsjusza). Optymalna wilgotność powietrza to około 98%. Seler można ułożyć w skrzynce jeden obok drugiego i przysypać piaskiem, tak aby pozostawione liście i część korzenia wystawały.

Nie da się ukryć, że seler jest dość wymagającym w uprawie warzywem, ale warto go w ogrodzie mieć.