Kalendarz ogrodnika na grudzień 2023

 


Grudzień, ostatni miesiąc roku. W ogrodzie to czas zimowego odpoczynku zarówno roślin jak i ogrodników, bo też pracy nie jest w tym czasie za wiele. Na pewno do głównych czynności w tym miesiącu będzie należała pomoc roślinom w przetrwaniu zimowych warunków. Okazuje się, że zima sobie o nas pod koniec listopada przypomniała, choć oczywiście trudno w tej chwili wyrokować, czy taka aura potrwa przez dłuższy czas (Jak w grudniu prognozować pogodę na cały rok). Co więc robić i na co zwrócić uwagę w grudniowym ogrodzie.

W sadzie przy takich typowo zimowych warunkach warto zabezpieczyć posadzone jesienią, drzewa i krzewy owocowe. Wskazane byłoby okryć glebę, lub usypać kopczyk wokół tych roślin, aby gleba głębiej jeszcze nie zamarzła i aby korzenie dalej jeszcze mogły się rozwijać.

Zabezpieczanie drzewek owocowych na zimę

Jak przezimować truskawki powtarzające owocowanie i truskawki rosnące w pojemnikach

Jeśli opady śniegu będą obfite to ze śniegu można usypywać kopczyki wokół pni drzew owocowych. Śnieg to również świetna izolacja.


W takich zimowych warunkach, kiedy pokarmu brakuje, młode drzewka (kora, młode pędy) stają się pożywieniem dla gryzoni i dzikiej zwierzyny. Warto pnie drzewek zabezpieczyć siatką o drobnych oczkach albo gałązkami świerkowymi.

Ochrona pni drzew przed zwierzętami

W grudniowe bezmroźne dni można już rozpocząć bielenie pni drzew owocowych. Bielenie zapobiega nagrzewaniu się pnia w dzień i szybkiemu schłodzeniu nocą, co powoduje powstawanie tzw. ran zgorzelinowych. Przez takie rany do wnętrza pnia może wnikać mróz, a także różnego rodzaju patogeny.

Co dodać do wapna do bielenia, aby go deszcz szybko z drzew nie zmywał

Trzyetapowe bielenie drzew

Czym można zastąpić bielenie drzew

W okresie bezlistnym świetne stają się widoczne zimujące na drzewach szkodniki. Jaja szkodników można spotkać na gałązkach, przy pąkach a zaschniętych, wiszących liściach mogą zimować gąsienice. Wszystkie takie zimowe siedliska zbieramy, wycinamy i niszczymy.

Jeszcze częściej niż zimujące szkodniki można spotkać wiszące na drzewach pozostałości owoców, czyli tzw. mumie. Jest to siedlisko groźnych chorób grzybowych np. moniliozy. Takie mumie są czasami bardzo trafnie nazywane bombą chorobotwórczą. Kiedy nie ma na drzewach liści, takie owoce są znakomicie widoczne, więc je zbieramy i niszczymy.

Mumie owoców

Jeśli na wiosnę chcemy szczepić nasze drzewa owocowe, to już w grudniu można zacząć pobierać zrazy do szczepień. Na zrazy nadają się jednoroczne pędy nie cieńsze niż grubość ołówka, które pobieramy z południowej strony drzewa. Zrazy należy pogrupować gatunkami. Najlepszym sposobem ich przechowywanie do wiosny jest umieszczenie zrazów w wilgotnym papierowym ręczniku, włożenie do woreczka foliowego i do wiosny przetrzymanie w lodówce. Woreczki warto sobie podpisać, aby nie pomylić gatunków.

Pobieranie zrazów do szczepienia

Gałązki św. Barbary

Zimą jest dobry czas na pozbycie się wykarczowanie drzew, które nie spełniają naszych oczekiwań: są stare, chore, nie owocują itp. A pomóc w podjęciu takiej trudnej zresztą decyzji może prowadzenie zeszytu zbiorów.

Jak zrobić zeszyt zbiorów

Teoretycznie na początku grudnia nadal można jeszcze sadzić czosnek i wysiewać warzywa ozime. Wszystko jednak zależy od pogody, bo kiedy ziemia będzie zamarznięta, to takie prace będą niemożliwe.

W grudniu w Adwencie warto wstrzymać się także z przekopywaniem gleby, gdyż naraża się wtedy na przemarznięcie pożyteczne mikroorganizmy glebowe.

Dlaczego zaleca się, aby w Adwencie nie przekopywać gleby

Można za to pędzić warzywa na kuchennym parapecie. Do pędzenia można wykorzystać cebulę, szczypiorek, pietruszkę oraz seler.

Jak pędzić szczypiorek

Zimową dietę wzbogacą także nasiona wysiewane na kiełki. Wybór takich nasion jest ogromny, choć chyba dalej najbardziej popularna jest rzeżucha.

Kiedy nie masz kiełkownicy

Nie tylko kiełki, czyli microgreens (mikroliście)


Po przemrożeniu smaku i delikatności nabierają liście jarmużu, więc w grudniu rozpoczynają się jego zbiory.

Jarmuż, czyli trochę zieleniny w środku zimy

Kiedy i jak zbierać jarmuż

Należy regularnie kontrolować stan przechowywanych warzyw i owoców najlepsze warunki w przechowalni to niska temperatura (ale ciągle dodatnia) i wysoka wilgotność powietrza. Egzemplarze z oznakami psucie wyrzucamy, aby nie porażały sąsiednich zbiorów.

Dlaczego przechowywane warzywa gniją, czyli o chorobach przechowalniczych

Kopiec zagłębiony, dobry sposób na przechowywanie warzyw korzeniowych

W grudniu ogród powinien być już posprzątany, więc można przykryć pryzmę kompostową. Na okrycie można zastosować liście, słomę, które dodatkowo można dociążyć gałęziami, albo użyć włókniny. Chodzi o to, aby zaizolować pryzmę, i aby wewnątrz dalej mogły zachodzić procesy rozkładu.

Zimowe kompostowanie w pojemnikach

Mokry śnieg może stanowić zagrożenie dla tuneli foliowych, i szklarni. W miarę możliwości warto go zgarniać, ale ostrożnie, aby nie uszkodzić pokrycia. Przy obfitych opadach takie konstrukcje mogą potrzebować dodatkowego podparcia wewnątrz.

Naturalne odkażanie tunelu i szklarni

Odkażanie szklarni, tunelu foliowego siarką

Z drugiej strony nadmiar śniegu, można wrzucać do tuneli i szklarnia. Pamiętajmy, że tam nie można liczyć na opady atmosferyczne, przez co przez zimę gleba może mocno się przesuszyć. Tutaj jedna uwaga — śnieg należy brać np. ze ścieżek, dachów, z miejsc, gdzie będzie czysty i pozbawiony nasion np. chwastów, które wraz ze śniegiem mogłyby trafić do tunelu.

Co zrobić z nadmiarem śniegu w ogrodzie?

Kończymy zabezpieczanie na zimę roślin ozdobnych. Okrywamy młode, sadzone na jesień byliny, rabaty z kwiatami dwuletnimi, kopczykujemy róże, okrywamy miejsca, gdzie jesienią sadziliśmy kwiaty cebulowe. 

Jak nie okrywać roślin na zimę

Zabezpieczamy rośliny kolumnowe przed mokrym śniegiem i zamarzającymi opadami, które mogą powodować deformację roślin i wyłamywanie gałęzi. Takie rośliny najlepiej obwiązać sznurkiem.


Podobnie warto postąpić z trawami ozdobnymi. Związanie w kilku miejscach pozwoli im lepiej przetrwać zimę i nie będą gubiły źdźbeł i śmieciły po ogrodzie. 


Zabezpieczamy rośliny pojemnikowe zimujące na zewnątrz. Izolujemy donice np. styropianem od podłoża i zabezpieczamy je folią bąbelkową i workiem jutowym. Rośliny rosnące w pojemnikach okrywamy włókniną.

Jak przechowywać doniczki przez zimę?

Opieki wymagają rośliny zimozielone. W okresie kiedy nie pada, a ziemia nie jest zamarznięta, należy je regularnie podlewać, aby nie groziła im susza fizjologiczna.

Dlaczego warto podlewać rośliny zimozielone zimą

Rośliny zimozielone w większości korzenią się płytko, więc warto wyściółkować glebę wokół nich, aby chronić ich system korzeniowy przed przemarznięciem. Dotyczy to szczególnie młodych roślin, które jeszcze nie zdążyły się dostatecznie ukorzenić.

Kontrolujemy stan przechowywanych cebul, bulw i kłączy się roślin ozdobnych: mieczyków dalii, begonii itd.

Nie zapominamy o ptakach, w zimowych warunkach brakuje im pokarmu. Dlatego nie tylko wieszamy karmniki i uzupełniamy je ziarnem, ale również dbamy, aby ptaki miały dostęp do wody.

Roślin pokojowych w miesiącach zimowych nie przesadzamy, za to warto ustawić je bliżej okna, bo przy tak krótkim dniu naturalnego światła im brakuje.

Jak zadbać o kwiaty doniczkowe zimą

Podlewamy i nawozimy kwitnące zimą kwiaty pokojowe, czyli m.in. zygokaktusy, azalie, cyklameny.

Typowe problemy z Kaktusem Bożonarodzeniowym (Schlumbergera, Szlumbergera)

Dlaczego zygokaktus gubi pąki

Oprócz kwiatów dbamy także o świąteczne żywe choinki. Zapewniamy im umiarkowaną temperaturę (nie stawiamy przy źródłach ciepła) i regularnie podlewamy, aby jak najdłużej zachować je w dobrej kondycji.

Najlepszy prezent dla ogrodnika? Książka!

Jak dbać o żywą choinkę w domu

Unikamy chodzenia po trawniku. Zmrożone źdźbła łatwo się łamią, a potem gniją. Z kolei pod udeptanym śniegiem może na trawie powstawać tzw. pleśń śniegowa.

Sprawdzamy zabezpieczanie przed mrozem zewnętrznych kranów. Chowamy zbiorniki na wodę, aby mróz a szczególnie zamarzająca woda ich nie uszkodziła.

Przysłowia na grudzień:

Gdy na początku grudnia pogoda stała zima będzie długo biała

Barbara (04.12) po wodzie święta po lodzie, Barbara po lodzie święta po wodzie.

Grudzień z grzmotami, rok z wiatrami

Mroźny grudzień, wiele śniegu, żyzny roczek będzie w biegu

Od Łucji (13.12) do Wilii (24.12) licz dwanaście dni, a w jakim to sobie toku, słonko we dnie, w nocy gwiazdy, światłem tuż po sobie lśni, takim będzie miesiąc każdy, w nadchodzącym tobie roku

Grudzień zimny, śniegiem przykryty, daje rok w zboże obfity

Gdy na Tomasza (21.12) deszcz pada, zmienną zimę zapowiada

Na Pasterkę po wodzie, Alleluja po lodzie

Jak Jan Apostoł (27.12) ośnieżony, św. Józef (19.03) już zielony

W noc Sylwestrową (31.12) łagodnie, będzie kilka dni pogodnie

kliknij tutaj, aby otworzyć kalendarz w nowej karcie i go powiększyć


Kalendarz można sobie pobrać i wydrukować (plik pdf)

Symbolem liścia oznaczono kwadrę liścia, najlepsze dni do siewu sadzenia i zbioru roślin liściowych: np. sałaty, kapusty, szpinaku, jarmużu, kopru 

Symbolem owocu oznaczono kwadrę owocu, najlepsze dni do siewu, sadzenia i zbioru roślin owocujących nad ziemią: np. roślin strączkowych, pomidorów, ogórków, zbóż, ziół, drzew i krzewów owocowych, kwiatów, zbioru nasion oraz wykonywania rozmaitych przetworów od dżemów po nalewki

Symbolem korzenia oznaczono kwadrę korzenia, najlepsze dni do siewu, sadzenia i zbioru roślin plonujących pod ziemią; np. warzyw korzeniowych, ale również kwiatów cebulowych i bylin wieloletnich

Symbolem łopatki oznaczono kwadrę uprawy, najlepsze dni pracy z glebą: przekopywania, uprawiania, spulchniania, nawożenia, a także do niszczenia chwastów i zwalczania szkodników. To również dobry czas na zbiór roślin korzeniowych do przechowywania.

Symbolem konewki oznaczono najlepsze dni do podlewania

W grudniu trzecia kwadra księżyca przypada 05.12, nów 13.12, pierwsza kwadra 19.12 a pełnia 27.12. Są to szczególnie niekorzystne dni do siewu, sadzenia, zbioru roślin i wykonywania z nich przetworów.

Siać warzywa ozime i sadzić czosnek oraz pędzić warzywa korzeniowe najkorzystniej 01.12-04.12 oraz 28.12-31.12. Dobre dni 14.12-18.12, 20.12-26.12.

Zbierać przemrożone owoce np. berberysu, głogu owoce leśne najkorzystniej 20.12-26.12, dobre dni 01.12-04.12, 14.12-18.12, 2812-31.12.

Warzywa liściowe, w grudniu szczególnie jarmuż, najkorzystniej zbierać 14.12-18.12, dobre dni 01.12-04.12, 20.12-26.12, 28.12-31.12

Aby choinki i gałązki na stroiki lepiej i dłużej pachniały najkorzystniej ścinać je 14.12-26.12.

Zrazy do wiosennych szczepień najkorzystniej ścinać 24.12-26.12 oraz 28.12-30.12.

W Adwencie uprawy gleby powinno się unikać, aczkolwiek wszelkie prace pielęgnacyjne np. bielenie drzew czy zwalczanie zimujących szkodników najkorzystniej robić 05.12-13.12.

Komentarze