W listopadzie kończymy prace ogrodnicze rozpoczęte w październiku: wykopywanie ostatnich warzyw, sadzenie drzew, czy uprawę gleby. Po czym przychodzi czas na przygotowanie ogrodu do nadchodzącej zimy. Co robić i na co zwrócić uwagę w listopadowym ogrodzie.
W sadzie, dopóki ziemia nie zamarznie, kontynuujemy sadzenie drzew i krzewów owocowych. Po posadzeniu warto je zabezpieczyć np. słomianym chochołem czy białą włókniną przed mrozem. A wokół pnia usypać kopczyk z ziemi, aby chronić szyjkę korzeniową.
Dlaczego korzystniej jest sadzić rośliny jesienią zamiast wiosną
Prawidłowy odstęp (rozstawa) pomiędzy drzewami i krzewami owocowymi
Deska sadownicza - przydatny "pomocnik" przy sadzeniu drzew owocowych
Zabezpieczanie drzewek owocowych na zimę
Młode drzewa, szczególnie ich kora to przysmak dla różnego rodzaju gryzoni a czasem i większej dzikiej zwierzyny, szczególnie jeśli przydomowy sad nie jest ogrodzony. Warto więc pnie zabezpieczyć np. siatką o drobnych oczkach.
Zbieramy dziko rosnące owoce (np. dzieką różę), z których robimy przetwory. Często najlepszy smak uzyskują dopiero po przemrożeniu.
Wygrabiamy opadłe liście. Jabłonie i grusze oraz leżące pod nimi liście warto opryskać 5% roztworem mocznika, co przyspieszy rozkład liści i zlikwiduje większość zarodników parcha. Zdrowe liście przeznaczamy na kompost.
Zbieramy i niszczymy zaschnięte owoce wiszące na drzewach tzw. mumie. Są one siedliskiem groźnych chorób grzybowych. Przy okazji sprawdzamy pnie i konary, czy nie na nich zimujących szkodników. Sprawdzamy i w razie konieczności wymieniamy opaski lepowe założone na pniach w celu wyłapania samic piędzika przedzimka.
Dlaczego warto zakładać opaski lepowe na pnie drzew także jesienią
Kontrolujemy warunki panujące w przechowalni owoców. Temperatura musi tam być niska (tylko kilka stopni powyżej zera) a wilgotność wysoka (ok. 85-92%). Jeśli chcemy wietrzyć te pomieszczenia to najlepiej robić to rano, albo wieczorem, aby nie podnosić w środku temperatury. Owoce sprawdzamy co tydzień i natychmiast usuwamy te z objawami gnicia czy innych chorób.
Jak przechowywać jabłka i gruszki przez dłuższy czas
Jeśli truskawki mamy posadzone na otwartym terenie, to warto je okryć np. świerkowymi gałązkami. Pomoże im to dobrze przetrwać mroźną a bezśnieżną zimę.
Kiedy opadną już wszystkie liście, ścinamy wszystkie pędy malin odmian jesiennych, powtarzających owocowanie. Ścięcie wszystkich pędów jest korzystniejsze dla przyszłych plonów i ogólnej kondycji malin.
Maliny powtarzające owocowanie - wycinać czy nie wycinać
Kiedy opadną wszystkie liście, można zacząć pobierać zrazy do wiosennego szczepienia. Zrazy pobiera się z pędów jednorocznych, najlepiej z południowej strony drzewa. Pobrane zrazy zawijamy w wilgotny papierowy ręcznik, wkładamy do foliowego woreczka i do wiosny trzymamy w lodówce.
Pobieranie zrazów do szczepienia
Nasiąknięta wodą gleba wolniej zamarza, dlatego warto obficie podlać drzewa i krzewy owocowe. Podlewamy tak, aby ziemia solidnie przemiękła nawet do głębokości 60-80 cm.
Po co i jak podlewać drzewa owocowe jesienią
Wykopujemy ostatnie warzywa korzeniowe. W gruncie mogą pozostać pory, choć można je zadołować w bardziej osłoniętym miejscu ogrodu, w inspekcie, czy nawet szklarni.
Zbieramy ostanie kapusty późnych odmian. Zdrowe i twarde główki pozbawiamy żółtych i uszkodzonych liści, przycinamy głąb, pozostawiając kilkucentymetrowy jego odcinek i główki układamy w pomieszczeniu np. piwnicy głąbami do góry. Kapustę można zimować także w kopcach czy " jednorazowych piwniczkach".
Jak przechowywać kapustę przez zimę
Kopiec zagłębiony, dobry sposób na przechowywanie warzyw korzeniowych
Mini piwniczka do przechowywania warzyw
Część wykopanych selerów i pietruszki pozostawiamy do pędzenia. W tym przypadku trzeba pamiętać, aby nie odcinać liści, tylko je ukręcać, pozostawiając kilka liści sercowych.
Do pędzenia nadaje się również szczypiorek. Tutaj jednak powinien przejść on okres spoczynku. Dlatego kępki wkopujemy i pozwalamy, aby lekko przemarzły. Po kilku tygodniach szczypiorek można posadzić do doniczek i ustawić na kuchennym parapecie.
Również w przypadku warzyw sprawdzamy zarówno warunki, w jakich są przechowywane jak i ich kondycję. Przypadku warzyw i owoców warunki przechowywania powinny być podobne, to znaczy niska temperatura (ale nie ujemna) oraz wysoka wilgotność. Aczkolwiek nie jest wskazane umieszczanie warzyw i owoców blisko siebie.
W jakich warunkach powinny być przechowywane warzywa
Zabezpieczamy piwnice, przechowalnie, a także altany przed gryzoniami, które jesienią szukają i schronienie i pokarmu.
Ze zbiorami jarmużu warto poczekać do większych przymrozków. Wtedy jego liście tracą goryczkę i są delikatniejsze w smaku. Wielu uważa, że są wtedy najsmaczniejsze.
Nie jest za późno na posadzenie czosnku. Przed zimą powinien się zdążyć ukorzenić. Do sadzenia najlepiej wybierać największe i zdrowe ząbki. Im większe ząbki posadzimy, tym jest większa szansa, że główki urosną duże.
Kiedy i jak przygotować miejsce na sadzenie czosnku
6 błędów podczas sadzenia czosnku
Siejemy ozime odmiany marchwi i pietruszki. Nasiona do zimy powinny tylko w glebie spęcznieć, ale nie wykiełkować.
Jeśli mamy w inspektach jeszcze warzywa jak rzodkiewki czy sałatę to warto przy większych przymrozkach inspekty dodatkowo okrywać, aby czas zbiorów tych warzyw jeszcze wydłużyć.
Dlaczego warto siać rzodkiewkę jesienią
Nadal nawozimy glebę obornikiem i kompostem, a potem przekopujemy. Jesień to też odpowiedni moment na wapnowanie gleby. Warto sobie sprawdzić wcześniej pH naszej ziemi, aczkolwiek większość gleb w Polsce ma tendencje do zmieniania odczynu na kwaśny, więc z reguły ziemię wapnuje się co dwa lata.
W którym roku po oborniku uprawiać warzywa
Przekopujemy nawozy zielone wysiane wczesną jesienią, można się jednak zastanowić, czy poplonów nie zostawić na zimę i przekopywanie zrobić dopiero na wiosnę. Poplon będzie chronił glebę zimą przed erozją, może być to istotne zwłaszcza na glebach lżejszych.
Jaki nawóz zielony (poplon) wybrać
Po zakończeniu zbiorów w tunelach i szklarniach usuwamy wszelkie resztki roślinne. Konstrukcje myjemy i dezynfekujemy. Sprawdzamy, czy zarówno pokrycie jak i konstrukcja nie wymagają naprawy. Warto wnętrza także zdezynfekować np. siarkowym dymem. Po wszystkim nie zaszkodzi również pod osłonami wysianie poplonu np. żyta. Trzeba jednak pamiętać o podlewaniu.
Naturalne odkażanie tunelu i szklarni
Odkażanie szklarni, tunelu foliowego siarką
Poplon w tunelu foliowym i szklarni
Okrywamy bardziej wrażliwe na niskie temperatury zioła.
W ogrodzie ozdobnym przenosimy do pomieszczeń wszystkie rośliny m.in. pojemnikowe wrażliwe na mróz.
Czy można ponownie wykorzystać ziemię z doniczek
Rośliny ozdobne odporne na mróz a rosnące w pojemnikach należy zabezpieczyć. Najczęściej z powodu niskich temperatur w ich przypadku dochodzi do uszkodzenia systemu korzeniowego, więc izolujemy pojemniki i donice np. styropianem. I nie zapomninamy o regularnym ich podlewaniu.
Ścinamy zaschnięte już pędy bylin. Warto jednak część tych najbardziej dekoracyjnych zostawić (np. jeżówek), aby zimą zdobiły ogród.
Co zrobić z jeżówkami jesienią
Jak przycinać byliny przed zimą?
Byliny również warto okryć. Te starsze mogą tego nie wymagać, ale te świeżo posadzone są bardziej wrażliwe na niskie temperatury.
Jak nie okrywać roślin na zimę
Na pewno osłony będą potrzebowały róże. Najprościej zrobić wokół nich kopczyk wysokości około 20 cm.
Można wysiewać niektóre kwiaty jednoroczne jak nagietki czy kosmosy. Trzeba jednak pamiętać, że nie wszystkie nasiona przetrwają zimowe warunki, więc siejemy dość gęsto.
Jakie kwiaty można siać przed zimą
Jeśli pogoda pozwala, to dalej można sadzić kwiaty cebulowe kwitnące wiosną np. tulipany. Po posadzeniu warto glebę także okryć.
Podlewamy obficie rośliny zimozielone, co pozwoli im lepiej przetrwać zimowe miesiące i nie będą narażone na suszę fizjologiczną.
Dlaczego warto podlewać rośliny zimozielone zimą
Opróżniamy wszystkie pojemniki, beczki na wodę, aby mróz ich nie rozsadził. Po opróżnieniu warto takie pojemniki wyczyścić.
Chowamy wszystkie węże do podlewania a linie kroplujące dodatkowo warto przedmuchać, aby pozbyć się wody, brudu z kroplowników i aby chronić je przed mrozem.
Czyścimy narzędzia ogrodnicze. Z metalowych części usuwamy resztki ziemi i zabezpieczmy olejem. Sprawdzamy stan trzonków, drewniane można polakierować, uszkodzone w razie potrzeby wymieniamy. Czyścimy, konserwujemy i chowamy narzędzia elektryczne lub spalinowe np. kosiarki.
Jak zadbać o narzędzia ogrodnicze po sezonie
Jak przechowywać doniczki przez zimę
Wieszamy karmniki dla ptaków.
Większą troską otaczamy rośliny doniczkowe. Okres jesienno-zimowy w ogrzewanych pomieszczeniach to zawsze dla nich trudny czas. Dbamy więc o to, aby miały odpowiednią wilgotność powietrza. Czasami wystarczy obok doniczek na parapecie postawić naczynie z wodą, aby tę wilgotność powietrza trochę podnieść.
Przysłowia na listopad
We Wszystkich Świętych (01.11), gdy się deszcz rozpada, może słota potrzymać do końca listopada
Na Zaduszki (02.11) nie ma w ogrodzie ani pietruszki
Gdy zbyt długo złota jesień trzyma nagle przyjdzie zima
Gdy w listopadzie liść na szczytach drzew się trzyma, to w maju na nowe liście spadnie jeszcze zima
Gdy Marcin (11.11) w śniegu przybieżał, całą zimę będzie w nim leżał
Jeśli kret w listopadzie jeszcze późno ryje, na Nowy Rok komar wpadnie w bryję
Jaka pogoda w Ofiarowanie (21.11) służy, taka się na całą zimę wróży
W listopadzie kapusty pełne kadzie
Na Katarzynę (25.11) gęś po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie
Gdy święty Andrzej (30.11) ze śniegiem przybieży sto dni śnieg w polu leży
 |
| kliknij tutaj, aby otworzyć kalendarz w nowej karcie i go powiększyć |
Kalendarz można sobie pobrać i wydrukować (plik pdf)
Symbolem liścia oznaczono kwadrę liścia, najlepsze dni do siewu sadzenia i zbioru roślin liściowych: np. sałaty, kapusty, szpinaku, jarmużu, kopru
Symbolem owocu oznaczono kwadrę owocu, najlepsze dni do siewu, sadzenia i zbioru roślin owocujących nad ziemią: np. roślin strączkowych, pomidorów, ogórków, zbóż, ziół, drzew i krzewów owocowych, kwiatów, zbioru nasion oraz wykonywania rozmaitych przetworów od dżemów po nalewki
Symbolem korzenia oznaczono kwadrę korzenia, najlepsze dni do siewu, sadzenia i zbioru roślin plonujących pod ziemią; np. warzyw korzeniowych, ale również kwiatów cebulowych i bylin wieloletnich
Symbolem łopatki oznaczono kwadrę uprawy, najlepsze dni pracy z glebą: przekopywania, uprawiania, spulchniania, nawożenia, a także do niszczenia chwastów i zwalczania szkodników. To również dobry czas na zbiór roślin korzeniowych do przechowywania.
Symbolem konewki oznaczono najlepsze dni do podlewania
W listopadzie pierwsza kwadra księżyca przypada 5, nów 13, trzecia kwadra 20 a pełnia 27. Są to niekorzystne dni do prac w ogrodzie, szczególnie tych związanych z siewem, sadzeniem, zbiorami i wykonywaniem przetworów.
Ozimy siew warzyw korzeniowych i sadzenie czosnku najkorzystniej 01.11-04.11 oraz 28.11-30.11, dobre dni 14.11-19.11, 22.11-26.11.
Zbierać ostatnie owoce, w listopadzie szczególnie te dzikie i przemrożone, sadzić drzewa i krzewy owocowe, siać kwiaty najkorzystniej 22.11-26.11, dobre dni 01.11-04.11, 14.11-19.11 oraz 28.11-30.11.
Warzywa korzeniowe do pędzenia najkorzystniej umieszczać w doniczkach 01.11-04.11 oraz 28.11-30.11.
Ostatnie zbiory warzyw korzeniowych do przechowywania najkorzystniej przeprowadzać 01.11-12.11.
Prace porządkowe i pielęgnacyjne w ogrodzie, nawożenie i uprawę gleby najkorzystniej przeprowadzać 05.11-13.11. Dobre dni 01.11-04.11 oraz 28.11-30.11.
Komentarze
Prześlij komentarz