Wrzesień, niby w kalendarzu do 22.09 jeszcze lato, ale niestety mogą pojawić się już jesienne akcenty: deszcz, wiatr, pierwsze przymrozki. Choć z drugiej strony po upalnym sierpniu rośliny potrzebują trochę wytchnienia i drugiego oddechu. Bo nawet jeśli sporo roślin nadaje się już do zbioru, to część nadal jeszcze rośnie. Co robić i na co zwrócić uwagę we wrześniowym ogrodzie.
Zanim zaczniemy zbiory warzyw i owoców należy przygotować piwnice i przechowalnie, gdzie będziemy przez zimę trzymać plony. Pomieszczenia wysprzątać, a skrzynki i pojemniki umyć.
10 rzeczy do zrobienia w ogrodzie w czasie "babiego lata" (infografika)
SAD
W sadzie zaczyna się pora na zbiory późniejszych owoców do przechowywania: jabłek, gruszek, śliwek na powidła oraz winogron. Te ostatnie jeśli chcemy przeznaczyć na przetwory (np. wino), można zostawić dłużej na winorośli, zgromadzą wtedy więcej cukru.
Jak zbierać owoce. Od Agrestu do Wiśni
Podczas zbiorów przebieramy owoce, oddzielając dobre od tych zepsutych i robaczywych. Zbieramy spod drzew opadłe owoce, które w dużej mierze również mogą być robaczywe. Wszystkie odpady można zakopać głęboko (minimum te 80 cm) i z dala od sadu.
Kontrolujemy co tydzień-dwa opaski z papieru falistego założone na pniach jabłoni, grusz i śliw. Mogą się w nich znajdować gąsienice owocówki jabłkóweczki i śliwkóweczki. Opaski niszczymy, wcześniej uwalniając owady pożyteczne np. biedronki.
Dlaczego warto zakładac opaski z papieru falistego
Jesień to najlepszy czas na posadzenie nowych drzew i krzewów owocowych. Upały już nie grożą, a w powietrzu jest więcej wilgoci, co powinno dobrze wpłynąć na ukorzenienie się nowych drzewek i krzewów. Najlepiej oczywiście przyjmują się te w doniczkach, ale jesień to dobry moment na sadzenie drzew i krzewów z odkrytą bryłą korzeniową.
Deska sadownicza - przydatny "pomocnik" przy sadzeniu drzew owocowych
Prawidłowy odstęp (rozstawa) pomiędzy drzewami i krzewami owocowymi
Odchwaszczamy i o oczyszczamy glebę wokół drzew i krzewów owocowych. Robimy to możliwie płytko, choć jeśli odrobinę uszkodzimy korzenie, to powinny się one do zimy zdążyć zagoić.
Po co i jak podlewać drzewa owocowe jesienią
WARZYWNIK
W warzywniku również czas na zbiory. Na początek ziemniaki i buraczki, a potem przyjdzie czas na marchew i pietruszkę. Wykopujemy również późno sianą cebulę.
W jakich warunkach powinny być przechowywane warzywa
Dlaczego korzenie marchwi są zniekształcone, rozdwojone, itd.
Skąd się bierze parch na ziemniakach
Co można siać i sadzić poi ziemniakach
Co można posadzić i posiać po cebuli
Jeśli plony okażą się obfite i nie mamy tyle miejsca np. w piwnicy, to dobrym pomysłem są kopce warzywne i tymczasowe piwniczki. Jedyny problem z nimi jest taki, że zimą pogoda może utrudniać wybieranie z nich warzyw. A tak to świetny sposób na przechowywanie, nawet jeśli działkę warzywną mamy z dala od domu.
Mini piwniczka do przechowywania warzyw
Wspominałem, że część warzyw nadal jeszcze rośnie. Można tu wymienić np. seler, którego korzeń waśnie we wrześniu i październiku najmocniej przybiera na grubość, dlatego warto o niego zadbać. Można go nawet jeszcze do połowy września zasilić nawozem wieloskładnikowym.
Co robić, aby korzeń selera urósł duży
Niektóre warzywa można we wrześniu bielić. Por obsypuje się ziemią (najlepiej robić to po deszczu), aby otrzymać długą i białą łodygę. Natomiast liście selera naciowego się związuje, co czyni je bardziej kruchymi i delikatnymi.
Opieką warto otoczyć warzywa kapustne. Późne odmiany kapusty przeznaczone do kiszenia, mogą zacząć pękać. Aby temu zapobiec, warto uszkodzić korzenie kapusty, przecinając je w ziemi szpadlem. Dzięki czemu nie będą mogły pobierać zbyt dużo wody. Nadal groźne mogą być szkodniki warzyw kapustnych np. gąsienice bielinka. W tym przypadku oprócz kapusty warto obserwować również jarmuż. Natomiast brukselkę we wrześniu warto ogłowić.
Jak przechowywać kapustę przez zimę
Czy warto obrywać dolne liście kapusty
Trzeba też mieć baczenie na warzywa ciepłolubne: pomidory, paprykę, dynię, cukinię. Raz, że mogą im grozić pierwsze jesienne przymrozki (warto mieć przygotowane okrycia np. włókninę). A dwa, że jesienna pogoda: deszcz, wilgoć, mgły, sprzyjać będą pojawieniu się chorób grzybowych na pomidorach i paprykach, zwłaszcza tych rosnących w gruncie. Przed zapowiadanymi długimi opadami deszczu warto zebrać te dojrzałe i te zaczynające dojrzewać pomidory, aby nie popękały z nadmiaru wody.
Dlaczego pomidory wolno dojrzewają
Kilka sposobów na dojrzewanie zielonych pomidorów
Pozyskiwanie nasion pomidorów przy pomocy fermentacji
Jak przyspieszyć dojrzewanie pomidorów, papryki i dyni
Jak przycinać i ogławiać dynie
Co zrobić w ogrodzie przed jesiennymi deszczami
Co zebrać z ogrodu przed przymrozkami
Gdzie szukać oznak chorób na pomidorach - grafika
Jak przechowywać cukinię przez długi czas
Co można siać we wrześniu? Można np. rzodkiewkę. Posiana na początku miesiąca powinna być gotowa do zbioru około połowy października. Taka jesienna rzodkiewka jest często mniej robaczywa. Poza tym można siać szpinak na wczesny zbiór wiosenny, roszponkę, którą przy sprzyjającej pogodzie można zbiera nawet zimą. Można wysiewać również cebulę. Siana jesienią będzie do zbioru już w czerwcu. Jeśli chodzi o szpinak i cebulę, to oczywiście należy do siewu wybierać odmiany zimowe.
Dlaczego zbiory cebuli są słabe
Puste zagony, rabaty, grządki warto obsiewać nawozami zielonymi. We wrześniu można jeszcze wybrać szybko rosnący poplon (np. gorczycę), który przekopie się jeszcze tej jesieni. Ale można też wybrać poplon, który zostawimy bez przekopywania na zimę (np. żyto). Poplon zimowy ma tę zaletę, że osłoni zimą glebę przed erozją wietrzną i mrozową. Sprawdzi się zwłaszcza na słabszych, piaszczystych glebach.
Jaki nawóz zielony (poplon) wybrać?
Oczywiście poplon przede wszystkim użyźnia glebę, ale aby wzbogacić ją w niezbędne składniki odżywcze, na jesień warto rozrzucać obornik lub kompost i go przekopać. Wrzesień to dobry czas na takie zabiegi, bo ziemia jest jeszcze dobrze nagrzana i dodany prosto z ciepłej pryzmy obornik, będzie się dalej dobrze rozkładał. Gdyby dodać obornik później, kiedy gleba już się wychłodzi np. w listopadzie, to dalsze procesy rozkładu zostaną spowolnione czy wręcz zatrzymane.
W którym roku po oborniku uprawiać warzywa
Obornik zwierzęcy w ogrodzie warzywnym
Po zbiorach warto również sprawdzić kwasowość gleby. Bardzo często gleba wymaga wapnowania i również warto zrobić to na jesień. Aczkolwiek należy pamiętać, aby nie łączyć wapnowania z zasilaniem obornikiem. Pomiędzy jednym a drugim zabiegiem powinno upłynąć minimum 40 dni.
Jaki odczyn pH powinna mieć gleba w ogrodzie
We wrześniu dzielimy rabarbar. Wykopaną roślinę mateczną dzielimy np. szpadlem na sadzonki, tak aby każda nowa sadzonka miał przynajmniej jeden silny pąk. Po podzieleniu od razu sadzimy rabarbar w nowym miejscu i przysypujemy ziemią tak, aby pąk znalazł się tylko około 3 cm pod powierzchnią gruntu.
OGRÓD OZDOBNY
W ogrodzie ozdobnym również czas jesiennego sadzenia. Przede wszystkim to dobry miesiąc na sadzenie kwiatów cebulowych m.in. narcyzów, hiacyntów, a zwłaszcza tulipanów. Wybierając stanowisko trzeba pamiętać, aby nie sadzić cebul w miejscu, gdzie zbiera się woda np. po zimowych roztopach. Może to powodować gnicie cebul. A jeśli mamy problem z gryzoniami w ogrodzie, to dobrą opcją jest posadzenie cebulek umieszczonych w specjalnych koszykach.
Jakie kwiaty cebulowe sadzimy jesienią
Wrzesień to już ostatni moment na posadzenie do gruntu rozsady kwiatów dwuletnich: bratków, goździków, itp. Warto się z tą czynnością pospieszyć.
Jakie kwiaty można siać przed zimą
To również dobry miesiąc na sadzenia roślin ozdobnych, a zwłaszcza iglaków i krzewów zimozielonych. Trzeba pamiętać, że te rośliny korzenią się płytko i zanim się dobrze ukorzenią, to będą wymagały podpór, aby ich wiatr nie przechylił.
Z jednej strony coś sadzimy, a z drugiej wykopujemy. Bo niestety w gruncie nie zimują mieczyki i dalie. Po wykopaniu odcinamy części nadziemne tych roślin a karpy i bulwy dosuszamy w przewiewnym pomieszczeniu.
Jakie kwiaty cebulowe należy wykopać przed zimą
Jak zadbać o piwonie (peonie) po przekwitnięciu
Baczną uwagę zwracamy na rośliny pojemnikowe, tarasowe, którym mogą zagrozić przymrozki. W razie potrzeby je okrywamy lub przenosimy do pomieszczenia. Zresztą we wrześniu już warto pomyśleć i przygotować dla nich zimowe lokum.
Póki pogoda pozwala, zbieramy nasiona kwiatów. Jeśli zacznie padać, często koszyczki nasienne zaczynają pleśnieć, gnić i ze zbiorów nasion nici.
Jak przycinać byliny przed zimą
We wrześniu należałoby zrezygnować z zasilania roślin nawozami azotowymi. Azot sprawia, że rośliny rosną, co może zmniejszyć ich mrozoodporność. Dotyczy to zwłaszcza trawników.
Jakie liście można kompostować. Ziemia liściowa
Wrzesień w przysłowiach
Gdy wrzesień z pogodą zaczyna, zwykle przez miesiąc pogoda trzyma
Jeśli w Maryi Narodzenie (08.09) nie pada, to sucha jesień się zapowiada
Gdy wrzesień bez deszczów będzie, w zimie wiatrów pełno wszędzie
Jeśli na świętego Prota (11.09) jest pogoda albo słota, to na świętego Hieronima (30.09) deszczyk jest, albo go ni ma
Gdy grzyby wielkie korzenie mają, wielką zimę zapowiadają
Kiedy Irena (18.09) z mrozem przybywa, babie lato krótkie bywa
Im głębiej we wrześniu grzebią się robaki, tym srożej się zima da ludziom we znaki
Niech po świętym Mateuszu (21.09) chucha, kto sobie nie kupił kożucha
Skoro wrzesień, to już jesień, ale jabłek pełna kieszeń
Do Michała (29.09) przymrozków ile i w maju tyle
 |
| kliknij tutaj, aby otworzyć kalendarz w nowej karcie i go powiększyć |
Kalendarz można sobie pobrac tutaj (plik pdf)
Symbolem liścia oznaczono kwadrę liścia, najlepsze dni do siewu sadzenia i zbioru roślin liściowych: np. sałaty, kapusty, szpinaku, jarmużu, kopru
Symbolem owocu oznaczono kwadrę owocu, najlepsze dni do siewu, sadzenia i zbioru roślin owocujących nad ziemią: np. roślin strączkowych, pomidorów, ogórków, zbóż, ziół, drzew i krzewów owocowych, kwiatów, zbioru nasion oraz wykonywania rozmaitych przetworów od dżemów po nalewki
Symbolem korzenia oznaczono kwadrę korzenia, najlepsze dni do siewu, sadzenia i zbioru roślin plonujących pod ziemią; np. warzyw korzeniowych, ale również kwiatów cebulowych i bylin wieloletnich
Symbolem łopatki oznaczono kwadrę uprawy, najlepsze dni pracy z glebą: przekopywania, uprawiania, spulchniania, nawożenia, a także do niszczenia chwastów i zwalczania szkodników. To również dobry czas na zbiór roślin korzeniowych do przechowywania.
Symbolem konewki oznaczono najlepsze dni do podlewania
We wrześniu pełnia księżyca przypada 29.09, nów 15.09, pierwsza kwadra 21.09 a trzecia kwadra 7.09. Zgodnie kalendarzem księżycowym są to niekorzystne dni do prac ogrodniczych, szczególnie tych związanych z sianiem i sadzeniem roślin oraz wykonywaniem przetworów.
Zbiory owoców oraz warzyw owocujących nad ziemią (ogórków, pomidorów, cukinii, fasolki) i wykonywanie z nich przetworów, a także zbieranie nasion najkorzystniej 23.09-27.09, dobre dni 01.09-06.09 oraz 16.09-21.09.
Zbiory i siewy warzyw liściowych najkorzystniej przeprowadzać 16.09-21.09, dobre dni 01.09-06.09 oraz 23.09-27.09.
Zbiory i siewy warzyw korzeniowych, także sadzenie kwiatów cebulowych i dzielenie bylin, wykopywanie cebul kwiatowych najkorzystniej przeprowadzać 01.09-06.09, dobre dni 16.09-21.09 oraz 23.09-27.09.
Prace pielęgnacyjne w ogrodzie, a więc spulchnianie gleby, obsypywanie roślin, zwalczanie chorób i szkodników, usuwanie chwastów, nawożenie obornikiem i kompostem, przekopywanie poplonów najkorzystniej robić 07.09-15.09, dobre dni 01.09-06.09.
Komentarze
Prześlij komentarz