Wrzesień to miesiąc, w którym ogród wciąż obdarowuje nas plonami, a jednocześnie zaczynamy już myśleć o nadchodzącej jesieni. To okres przejściowy – z jednej strony cieszymy się obfitością warzyw, owoców i kwiatów, z drugiej wykonujemy prace porządkowe i przygotowawcze, które pozwolą ogrodowi dobrze wejść w zimowy spoczynek. W sadzie i warzywniku trwa gorący czas zbiorów, a w ogrodzie ozdobnym rozpoczynamy sadzenie roślin cebulowych i dzielimy byliny. To również doskonały moment, by założyć nowy trawnik albo odświeżyć już istniejący. Na co zwrócić uwagę w tym miesiącu.
Zanim zaczniemy zbiory warzyw i owoców należy przygotować piwnice i przechowalnie, gdzie będziemy przez zimę trzymać plony. Pomieszczenia wysprzątać, a skrzynki i pojemniki umyć.
10 rzeczy do zrobienia w ogrodzie w czasie "babiego lata" (infografika)
Sad
W sadzie zaczyna się pora na zbiory późniejszych owoców do przechowywania: jabłek, gruszek, śliwek na powidła oraz winogron. Te ostatnie jeśli chcemy przeznaczyć na przetwory (np. wino), można zostawić dłużej na winorośli, zgromadzą wtedy więcej cukru.
Jak zbierać owoce. Od Agrestu do Wiśni
Jak przechowywać jabłka i gruszki przez dłuższy czas
Podczas zbiorów przebieramy owoce, oddzielając dobre od tych zepsutych i robaczywych. Zbieramy spod drzew opadłe owoce, które w dużej mierze również mogą być robaczywe. Wszystkie odpady można zakopać głęboko (minimum te 80 cm) i z dala od sadu.
Kontrolujemy co tydzień-dwa opaski z papieru falistego założone na pniach jabłoni, grusz i śliw. Mogą się w nich znajdować gąsienice owocówki jabłkóweczki i śliwkóweczki. Opaski niszczymy, wcześniej uwalniając owady pożyteczne np. biedronki.
Dlaczego warto zakładać opaski z papieru falistego
Dlaczego warto zakładać opaski lepowe na pnie drzew także jesienią
Jesień to najlepszy czas na posadzenie nowych drzew i krzewów owocowych. Upały już nie grożą, a w powietrzu jest więcej wilgoci, co powinno dobrze wpłynąć na ukorzenienie się nowych drzewek i krzewów. Najlepiej oczywiście przyjmują się te w doniczkach, ale jesień to dobry moment na sadzenie drzew i krzewów z odkrytą bryłą korzeniową.
Na co zwrócić uwagę kupując sadzonki drzew i krzewów owocowych
Deska sadownicza - przydatny "pomocnik" przy sadzeniu drzew owocowych
Prawidłowy odstęp (rozstawa) pomiędzy drzewami i krzewami owocowymi
Maliny powtarzające owocowanie - wycinać czy nie wycinać
Odchwaszczamy i o oczyszczamy glebę wokół drzew i krzewów owocowych. Robimy to możliwie płytko, choć jeśli odrobinę uszkodzimy korzenie, to powinny się one do zimy zdążyć zagoić.
Po co i jak podlewać drzewa owocowe jesienią
Warzywnik
W warzywniku również czas na zbiory. Na początek ziemniaki i buraczki, a potem przyjdzie czas na marchew i pietruszkę. Wykopujemy również późno sianą cebulę.
W jakich warunkach powinny być przechowywane warzywa
Dlaczego korzenie marchwi są zniekształcone, rozdwojone, itd.
Skąd się bierze parch na ziemniakach
Co można siać i sadzić poi ziemniakach
Co można posadzić i posiać po cebuli
Jeśli plony okażą się obfite i nie mamy tyle miejsca np. w piwnicy, to dobrym pomysłem są kopce warzywne i tymczasowe piwniczki. Jedyny problem z nimi jest taki, że zimą pogoda może utrudniać wybieranie z nich warzyw. A tak to świetny sposób na przechowywanie, nawet jeśli działkę warzywną mamy z dala od domu.
Mini piwniczka do przechowywania warzyw
Wspominałem, że część warzyw nadal jeszcze rośnie. Można tu wymienić np. seler, którego korzeń waśnie we wrześniu i październiku najmocniej przybiera na grubość, dlatego warto o niego zadbać. Można go nawet jeszcze do połowy września zasilić nawozem wieloskładnikowym.
Co robić, aby korzeń selera urósł duży
Niektóre warzywa można we wrześniu bielić. Por obsypuje się ziemią (najlepiej robić to po deszczu), aby otrzymać długą i białą łodygę. Natomiast liście selera naciowego się związuje, co czyni je bardziej kruchymi i delikatnymi.
Opieką warto otoczyć warzywa kapustne. Późne odmiany kapusty przeznaczone do kiszenia, mogą zacząć pękać. Aby temu zapobiec, warto uszkodzić korzenie kapusty, przecinając je w ziemi szpadlem. Dzięki czemu nie będą mogły pobierać zbyt dużo wody. Nadal groźne mogą być szkodniki warzyw kapustnych np. gąsienice bielinka. W tym przypadku oprócz kapusty warto obserwować również jarmuż. Natomiast brukselkę we wrześniu warto ogłowić.
Jak przechowywać kapustę przez zimę
Czy warto obrywać dolne liście kapusty
Trzeba też mieć baczenie na warzywa ciepłolubne: pomidory, paprykę, dynię, cukinię. Raz, że mogą im grozić pierwsze jesienne przymrozki (warto mieć przygotowane okrycia np. włókninę). A dwa, że jesienna pogoda: deszcz, wilgoć, mgły, sprzyjać będą pojawieniu się chorób grzybowych na pomidorach i paprykach, zwłaszcza tych rosnących w gruncie. Przed zapowiadanymi długimi opadami deszczu warto zebrać te dojrzałe i te zaczynające dojrzewać pomidory, aby nie popękały z nadmiaru wody.
Jak zadbać o pomidory późnym latem, aby dobrze owocowały aż do przymrozków
Dlaczego pomidory wolno dojrzewają
Dlaczego owoce pomidorów nie w pełni dojrzewają
W jakich warunkach najlepiej będą dojrzewać zebrane jesienią niedojrzałe pomidory
Dlaczego warto zbierać pomidory zanim w pełni dojrzeją
Kilka sposobów na dojrzewanie zielonych pomidorów
Pozyskiwanie nasion pomidorów przy pomocy fermentacji
Czy można dodawać liście, łodygi, owoce pomidorów (zdrowe i chore) na kompost
Jak przyspieszyć dojrzewanie pomidorów, papryki i dyni
Jak przycinać i ogławiać dynie
Co zrobić w ogrodzie przed jesiennymi deszczami
Co zebrać z ogrodu przed przymrozkami
Gdzie szukać oznak chorób na pomidorach - grafika
Jak przechowywać cukinię przez długi czas
Co można siać we wrześniu? Można np. rzodkiewkę. Posiana na początku miesiąca powinna być gotowa do zbioru około połowy października. Taka jesienna rzodkiewka jest często mniej robaczywa. Poza tym można siać szpinak na wczesny zbiór wiosenny, roszponkę, którą przy sprzyjającej pogodzie można zbiera nawet zimą. Można wysiewać również cebulę. Siana jesienią będzie do zbioru już w czerwcu. Jeśli chodzi o szpinak i cebulę, to oczywiście należy do siewu wybierać odmiany zimowe.
Dlaczego warto siać rzodkiewkę jesienią
Kiedy i jak przygotować miejsce na sadzenie czosnku
Dlaczego zbiory cebuli są słabe
Puste zagony, rabaty, grządki warto obsiewać nawozami zielonymi. We wrześniu można jeszcze wybrać szybko rosnący poplon (np. gorczycę), który przekopie się jeszcze tej jesieni. Ale można też wybrać poplon, który zostawimy bez przekopywania na zimę (np. żyto). Poplon zimowy ma tę zaletę, że osłoni zimą glebę przed erozją wietrzną i mrozową. Sprawdzi się zwłaszcza na słabszych, piaszczystych glebach.
Jaki nawóz zielony (poplon) wybrać?
Dlaczego warto w warzywniku wysiewać żyto na poplon
Oczywiście poplon przede wszystkim użyźnia glebę, ale aby wzbogacić ją w niezbędne składniki odżywcze, na jesień warto rozrzucać obornik lub kompost i go przekopać. Wrzesień to dobry czas na takie zabiegi, bo ziemia jest jeszcze dobrze nagrzana i dodany prosto z ciepłej pryzmy obornik, będzie się dalej dobrze rozkładał. Gdyby dodać obornik później, kiedy gleba już się wychłodzi np. w listopadzie, to dalsze procesy rozkładu zostaną spowolnione czy wręcz zatrzymane.
W którym roku po oborniku uprawiać warzywa
Obornik zwierzęcy w ogrodzie warzywnym
Po zbiorach warto również sprawdzić kwasowość gleby. Bardzo często gleba wymaga wapnowania i również warto zrobić to na jesień. Aczkolwiek należy pamiętać, aby nie łączyć wapnowania z zasilaniem obornikiem. Pomiędzy jednym a drugim zabiegiem powinno upłynąć minimum 40 dni.
Jaki odczyn pH powinna mieć gleba w ogrodzie
We wrześniu dzielimy rabarbar. Wykopaną roślinę mateczną dzielimy np. szpadlem na sadzonki, tak aby każda nowa sadzonka miał przynajmniej jeden silny pąk. Po podzieleniu od razu sadzimy rabarbar w nowym miejscu i przysypujemy ziemią tak, aby pąk znalazł się tylko około 3 cm pod powierzchnią gruntu.
Wrześniowe prace w warzywniku, czyli nie tylko zbiory i wykopki
Ogród ozdobny
W ogrodzie ozdobnym również czas jesiennego sadzenia. Przede wszystkim to dobry miesiąc na sadzenie kwiatów cebulowych m.in. narcyzów, hiacyntów, a zwłaszcza tulipanów. Wybierając stanowisko trzeba pamiętać, aby nie sadzić cebul w miejscu, gdzie zbiera się woda np. po zimowych roztopach. Może to powodować gnicie cebul. A jeśli mamy problem z gryzoniami w ogrodzie, to dobrą opcją jest posadzenie cebulek umieszczonych w specjalnych koszykach.
Na co zwrócić uwagę podczas sadzenia tulipanów
Jakie kwiaty cebulowe sadzimy jesienią
Wrzesień to już ostatni moment na posadzenie do gruntu rozsady kwiatów dwuletnich: bratków, goździków, itp. Warto się z tą czynnością pospieszyć.
Jakie kwiaty można siać przed zimą
To również dobry miesiąc na sadzenia roślin ozdobnych, a zwłaszcza iglaków i krzewów zimozielonych. Trzeba pamiętać, że te rośliny korzenią się płytko i zanim się dobrze ukorzenią, to będą wymagały podpór, aby ich wiatr nie przechylił.
Z jednej strony coś sadzimy, a z drugiej wykopujemy. Bo niestety w gruncie nie zimują mieczyki i dalie. Po wykopaniu odcinamy części nadziemne tych roślin a karpy i bulwy dosuszamy w przewiewnym pomieszczeniu.
Jakie kwiaty cebulowe należy wykopać przed zimą
Jak zadbać o piwonie (peonie) po przekwitnięciu
Baczną uwagę zwracamy na rośliny pojemnikowe, tarasowe, którym mogą zagrozić przymrozki. W razie potrzeby je okrywamy lub przenosimy do pomieszczenia. Zresztą we wrześniu już warto pomyśleć i przygotować dla nich zimowe lokum.
Póki pogoda pozwala, zbieramy nasiona kwiatów. Jeśli zacznie padać, często koszyczki nasienne zaczynają pleśnieć, gnić i ze zbiorów nasion nici.
Jak przycinać byliny przed zimą
We wrześniu należałoby zrezygnować z zasilania roślin nawozami azotowymi. Azot sprawia, że rośliny rosną, co może zmniejszyć ich mrozoodporność. Dotyczy to zwłaszcza trawników.
Jakie liście można kompostować. Ziemia liściowa
Wrzesień w przysłowiach
Na święty Idzi (01.09), to się w polu tylko bydło i oracza widzi
Jeśli wrzesień z pogodą zaczyna, zwykle przez miesiąc pogoda trzyma
Szron wrześniowy i pajęczyny po ziemi, są snadź znakiem tęgiej zimy
Gdy grzyby wielkie korzenie mają, wielką zimę zapowiadają
Jeśli wrzesień będzie ciepły i suchy, pewno październik nie oszczędzi pluchy
Kiedy Irena (18.09) z mrozem przybywa, babie lato krótkie bywa
Święty Mateusz (21.09) dodaje chłodu i raz ostatni podbiera miodu
Skoro wrzesień, to już jesień, ale jabłek pełna kieszeń
Gdy na Michała (29.09) obrodzą żołędzie, dużo śniegów w zimie będzie
 |
| kliknij tutaj, aby otworzyć kalendarz w nowej karcie i go powiększyć |
Kalendarz mozna pobrać tutaj (plik pdf)
Symbolem liścia oznaczono kwadrę liścia, najlepsze dni do siewu sadzenia i zbioru roślin liściowych: np. sałaty, kapusty, szpinaku, jarmużu, kopru
Symbolem owocu oznaczono kwadrę owocu, najlepsze dni do siewu, sadzenia i zbioru roślin owocujących nad ziemią: np. roślin strączkowych, pomidorów, ogórków, zbóż, ziół, drzew i krzewów owocowych, kwiatów, zbioru nasion oraz wykonywania rozmaitych przetworów od dżemów po nalewki
Symbolem korzenia oznaczono kwadrę korzenia, najlepsze dni do siewu, sadzenia i zbioru roślin plonujących pod ziemią; np. warzyw korzeniowych, ale również kwiatów cebulowych i bylin wieloletnich
Symbolem łopatki oznaczono kwadrę uprawy, najlepsze dni pracy z glebą: przekopywania, uprawiania, spulchniania, nawożenia, a także do niszczenia chwastów i zwalczania szkodników. To również dobry czas na zbiór roślin korzeniowych do przechowywania.
Symbolem konewki oznaczono najlepsze dni do podlewania
We wrześniu pełnia ksieżyca 07.09 a trzecia kwadra 14.09, nów 21.09 a 1 kwadra 30.09. To szczególnie niekorzystne dni na siewy, sadzenie, zbiory roślin i wykonywanie przetworów.
Siać nie zaleca się także w kwadrze uprawy 15.09-20.09. Za to są to korzystne dnie na prace porządkowe i pielęgnacyjne w ogrodzie, uprawę gleby, nawożenie oraz zwalczanie chorób i szkodników.
Zbiory roślin owocujących (owoce w sadzie, pomidory, dynie, cukinie, itp.), zbiory nasion, sadzenie drzew i krzewów owocowych, sadzenie kwiatów dwuletnich, siew kwiatów przed zimą najkorzystniej 01.09-06.09. Dobre dni 08.09-13.09 oraz 22.09-29.09.
Zbiory roślin liściowych, siew roślin liściowych (np. szpinak) najkorzystniej 22.09-29.09. Dobre dni 01.09-06.09 oraz 08.09-13.09.
Zbiory roślin korzeniowych, siew i sadzenie roślin korzeniowych, sadzenie cebul kwiatowych, sadzenie i przesadzanie bylin, wykopwynie cebul, bulw i karp kwiatów najkorzystniej 08.09-13.09. Dobre dni 01.09-06.09 oraz 22.09-29.09.
Komentarze
Prześlij komentarz